Азаматтығынан айырылған қандастардың мәселесі қоғам талқысына шықты.

Пәкістаннан үш жүз қандасты тарихи Отанына көшіру туралы бастама талқыланып жатыр. Алайда елімізде жүрген 30-ға жуық азаматтың тағдыры қыл үстінде. Олар еш ескертусіз азаматтықтарынан айырылып, сандалып қалыпты. Бұл мәселені қоғам белсендісі Бурахан Дақанов өзінің әлеуметтік желідегі парақшасында көтерді. Caravan.kz медиа порталы толығырақ тарқатады.

Атамекенге үмітпен келген Айдынның өмір жолы

2016 жылы Ауғанстанда туып-өскен Айдын өзінің ата-бабасының жеріне оралуды армандап, Қазақстанға келеді. Алдымен Алматыдағы әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің дайындық курсына қабылданады. Кейін 2017 жылы Қарағандыдағы политехникалық университетке ақпараттық желілер мамандығына оқуға түседі. Оқу визасы арқылы елде заңды түрде тұрып, 2018 жылы қандас мәртебесін алады. Бұл мәртебе тек ұлты қазақ екенін растайтын ресми анықтама болған жағдайда ғана беріледі, ал Айдында ондай құжат бар еді.

Кейін ол ықтиярхат алып, толыққанды Қазақстан Республикасының азаматы атанады. Бұл шешім оның өміріндегі ең үлкен қуаныштардың бірі болды. Азаматтық алған соң, Айдын Ауғанстандағы өзіне атастырылған қазақ қызына үйленеді. Қалыңдығының да ұлты қазақ екенін дәлелдейтін құжаттары бар. Отбасын құрған соң, жас жұбайлар Қазақстанда өмір сүре бастайды.

2024 жылы олардың шаңырағында ұл бала дүниеге келеді. Нәресте автоматты түрде Қазақстан Республикасының азаматы болып тіркеледі.

Айдын елге бейімделіп, қоғамға сіңісіп кетті. 2019 жылдан бастап Қарағандыдағы белгілі «Нәтиже» сүт фабрикасында инженер-технолог және оператор болып тұрақты жұмыс істеді. Барлық құжаттары заңды, тұрақты табысы бар, қоғамның белсенді мүшесіне айналды. Алайда 2024 жылдың соңында бар өмірін өзгертіп жіберген күтпеген жағдай орын алды.

«Сен енді ҚР азаматы емессің»: бір күнде жойылған құжат және әділет іздеген қазақ

2024 жылдың соңында Айдынның азаматтығы еш ескертусіз жойылғаны анықталады. Ол мұны кездейсоқ біледі. Оған зейнетақы жарнасы түспей жүрген соң себебін білу үшін тиісті мекемеге барған кезде «сіздің деректеріңіз базада жоқ» деген жауап естиді. Осы сәтте ол өзінің Қазақстан азаматтығынан айырылғанын түсінеді.

«Айдын әділдік іздеп, адвокат жалдайды, бірнеше мекемеге арыз жазады, сотқа шағымданады. Қарағанды қаласының Қазыбек би ауданаралық сотында ол Миграциялық полиция мен Ауғанстандағы Қазақстан консулдығына қарсы істі жеңіп шығады. Сот шешімі бойынша Айдынның азаматтығы қалпына келтірілуі тиіс еді. Алайда айыпталушы тарап шешіммен келіспей, апелляцияға жүгінеді. Облыстық сот ауданаралық соттың шешімін еш дәйексіз, еш дәлелсіз күшін жойып, Айдынды тағы да азаматтығынан айырған», — деп жазды қоғам белсендісі.

Қазір Айдын ешбір елдің азаматы емес. Қазақстан азаматтығы жойылған, ал Ауғанстан билігі оның өз еркімен азаматтықтан бас тартқанын және паспортын тапсырғанын ресми түрде растаған. Осылайша, ол заңдық тұрғыда екі елдің де азаматы емес, құқықтық вакуумда қалған адамға айналды.

Азаматтығынан айырылған соң Айдын жұмысынан шығып қалды. Себебі ресми құжатсыз еңбек ету мүмкін емес. Қазір ол отбасын асырай алмай, болашағына алаңдап отыр. Ал заң бойынша оған бұл мәселені шешуге небәрі алты ай уақыт берілген. Егер осы мерзім ішінде әділет орнамаса, ол толықтай заңсыз мәртебеге түсіп, елде қалу құқығынан да айырылуы мүмкін.

Қоғам белсендісінің жазуынша, бұл бір ғана оқиға емес, осындай күйге түскен 26 қандас бар.

«Осындай себеппен азаматтығынан айырылған тағы 26 қандас бар екені белгілі. Бұл тек анықталған дерек, ал нақты саны бұдан да көп болуы әбден мүмкін. Олардың барлығы Қазақстанға заңды жолмен келіп, оқыған, еңбек еткен, салық төлеген, отбасын құрған қазақтар. Бірақ белгісіз себептермен олардың азаматтығы жойылып, өз елінде «бөтен» болып отыр», — деп шүйлікті ол.

Бурахан Дақанов ел жанашырлары мен тиісті мекеме қызметкерлеріне жүгініп, мәселені тезірек шешуді талап етіп отыр.

«Пәкістаннан 300 Қазақты алдырамыз дейміз, осы 26 азаматтың мәселесін шешейікші бірінші. Мына іске назар аударып, Айдындардың азаматтығын қайтарып беруге сеп болуларыңызды сұраймын. Елге ел қоса алмай, қазақтың санын арттыра алмай отырсақ, мынау не сұмдық?», — деп түйіндеді ол.