Дональд Трамп бүгін Гарвард университетіне қайта шүйлікті. АҚШ президенті әлемдегі белді оқу орнындағы студенттердің үштен бірі шетелдіктер болғанын ұнатпай отыр. Алайда, АҚШ ішкі істер министрің оқу ордасын шетелдік студенттерді қабылдау құқығынан айырту туралы нұсқауы бірден іске аспай қалды. Федералдық сот бұйрыққа уақытша бұғат қойды.

Трамп әкімшілігі бұған дейін Гарвард басшылығынан Израилдің Газадағы қырғынына қарсы наразылыққа шыққан шетелдік студенттер туралы толық ақпарат беруді талап екенімен айтқанын орындата алмаған еді. Сол үшін оқу ордасын антисемитизмді қолдады және Қытайдың компартиясымен астыртын байланыс орнатты деп айыптап шетелдік студенттерді оқуға қабылдау құқығынан айырған-ды. Алайда, сот бұл бұйрыққа уақытша бұғат салды. Алайда, АҚШ президенті білім ордасын қыспаққа алуын тоқтатпақ емес. Бүгін де қатқыл сөйледі.

Дональд Трамп, АҚШ президенті:

Қазір Гарвардтағы студенттердің 31% шетелдіктер. Біз оларға миллиардтаған доллар береміз, бұл – ақылға қонымсыз. Біз гранттар береміз, енді ондай гранттарды беруді тоқтататын шығармыз. Олар бізге бұл адамдар кім екенін айтудан бас тартады. Біз олардың кім екенін білгіміз келеді. Шетелдік студенттердің көбіне қарсы емеспін, бірақ 31% – бұл тым көп. Өйткені, Гарвардқа барғысы келетін америкалықтар бар, бірақ олар бара алмайды, себебі 31% орынды шетелдіктер алып отыр. Ешқандай шетелдік үкімет Гарвардқа ақша бермейді. Ақшаны біз, яғни АҚШ береді. Онда неге олар осынша шетелдік қабылдайды?

Гарвард Трамптың шеруге шыққан шетелдік студенттердің тізімін беруді талап етуі орынсыз, ал, оның әкімшілігің оқу ордасын шетелдіктерді қабылдау құқығынан айыру конституцияға қайшы деп сотқа жүгінді. Енді екі жақтың тартысы сотта жалғасады. Егер Ақ үй жеңсе, төрт ғасырлық тарихы бар оқу ордасында оқып жатқан шетелдіктерге де үлкен қатер төнеді. Визаларынан айырылады не басқа университетке ауысуға мәжбүр болмақ. Ал, бұл білім ордасында Болашақ бағдарламасы арқылы жеті адам және өз бетінше түскен тағы ондаған отандасымыз оқып жатыр. Солардың бірі Талғат Қабдығали шетелдік студенттер арасында алаңдаушылық күшейгенін айтады.

Талғат Қабдығали, Гарвард университетінің студенті:

Кез келген шешімге дайын болуымыз керек. Әзірге мен Гарвардтағы оқуымды жалғастырамын. Егер қажет болса онлайн оқуға ауысармыз. Бірақ олай болмаса екен деп отырмыз. Бүгінгі таңда университет басшылығының позициясы айқын. Шетелдік студенттерді қорғайтынын айтты. Қазір әр өзгеріс бойынша хабарландыру алып отырмыз. Жалпы университеттің бізге деген қолдауы жақсы сезіледі. Және бұны барлығы көріп бақылап отыр.

Сарапшылардың айтуынша, Трамп әкімшілігінің жоғары оқу орындарының академиялық еркіндігіне қысым көрсетуі – елдің білім беру жүйесіне ғана емес, сонымен қатар АҚШ-тың ғасырлар бойы қалыптасқан халықаралық ғылыми беделіне үлкен соққы. Бұл үрдіс ақыр соңғы АҚШ-тың инновация мен технология салаларындағы жетекші орнын жоғалтуына алып келуі мүмкін.

Чарльз Кук, Миграциялық заңгер және Эмори университетінің профессоры:

Бірақ енді не болмақ? Екінші дүниежүзілік соғыстан бері АҚШ-қа келіп жүрген студенттер мен зерттеушілерді қазір Франция, Германия, Канада, Қытай сияқты елдер өздеріне тартып жатыр. Олар: Неге АҚШ-қа барасыздар? Ол жақта адамдар ақылға қоымсыз әрекет етеді. Біз сіздердің зерттеулеріңізді Францияда қаржыландырамыз, Қытайда қаржыландырамыз. Бізге кел!,— деп жатыр.

Жалғас Сәдібекұлы