Биыл елдегі Кәсіподақ қозғалысына 120 жыл толды. Ал Қазақстан Кәсіподақтар федерациясының құрылғанына 35 жыл. Бүгінде мұндай қоғамдық бірлестіктердің қатарында үш миллионға жуық азамат бар. Бұл — елдегі жұмыс істейтін халықтың шамамен 45 пайызы. «Жұмысшы мамандары жылымен» қатар келген айтулы дата қарсаңында көптеген еңбек адамдарының еңбегі еленіп, марапатқа ие болуда. Еңбеккерлердің құқықтары мен әлеуметтік мүдделерін қорғау да назардан тыс қалған емес.

Альмира Оразбай, тілші:

- Астаналық Руслан Сұлтанмұратов былтыр қаладағы белгілі бір құрылыс компаниясына жұмысқа орналасады. Алайда уақыт өте, жұмыс беруші ешбір себепсіз оның еңбекақысын бермей қойған. Шарасыз қалған Руслан Кәсіподақтар федерациясына жүгініп, мәселесін шешеді. Бірақ биыл да оның басына күн туып отыр.

Руслан Сұлтанмұратов, жұмысшы:

- Бірнеше ай бойы өзімнің жалақымды ала алмай отырмын. Соңғы рет биыл, яғни қаңтар, ақпан, наурыз айларында жұмыс істедім. Құрылыс компаниясы оған дейін үздіксіз еңбекақымды беріп келді. Алайда бұл жолы негізсіз, тіпті себебін түсіндірмей жарты жолда қалдырып кетті. Ақшаны да, өтемақыны да көрген жоқпын. Енді міне, тағы Кәсіподақтар федерациясына жүгінуге мәжбүрмін. Мұндағы кеңесшілер мен заңгерлер маған көмегін береміз деп уәде етті.

Құрылыс компаниясынан тағы бес шақты жұмысшы ақшасын ала алмай отыр. Олардың арасында Руслан Шайхин де бар. Салада 15 жылдан бері еңбек ететін азамат, соңғы жарты жылда өзінің заңды жалақысы көзден бұлбұл ұшқанын айтады.

Руслан Шайхин, жұмысшы:

- Салаға кеше келгенім жоқ. 15 жылдық еңбек өтілім бар. Бірнеше жыл жұмыс істеген құрылыс компаниясы мені сан соқтырып кетті. Құқығым тапталып отыр. Еңбек инспекциясына да, тәртіп сақшыларына да жүгіндім. Алайда маған тиісті көмек көрсетілмеді. Отбасымды, әсіресе кішкентай балаларымды асырауым қажет. Қазіргі заманда барлығына ақша керек. Бүгінде өз құқығымды қорғау үшін Кәсіподақтар федерациясына келдім. Қазір біздің ісіміз қарастырылып жатыр. Жуық арада еңбекақымызды аламыз деп ойлаймын.

Әлеуметтік қамсыздандыру, сыйақы, демалыс орны мен шипажайға жолдама беру және жалпы еңбеккерлердің құқығы мен мүддесін қорғайтын елдегі кәсіподақтарға азаматтардың сенімі артып келеді. Тіпті көрсеткіштер де соның айқын дәлелі деуге болады. Соңғы үш жылда кәсіподақ ұйымдарына түсетін өтініштердің саны 70 пайызға өскен. Жұмыскерлер тек материалдық және еңбек дауларын шешуге емес, күнделікті күйбең тіршіліктің қамымен де көмек сұраған.

Әсел Молдағалиева, ҚР Кәсіподақтар федерациясының бас сарапшысы:

- Қазір полиция мен соттың алдында мыңдаған арыз-шағым жатыр. Оған еңбек қатынастары бойынша ғана емес, түрлі өмірлік жағайдайға түскен азаматтар жүгінеді. Жеке және заңды тұлғалар арызданады. Сондықтан біз қоғамдық ұйым ретінде өзімізден көмек сұраған азаматтарға барынша қолдау білдіріп, көмек көрсетеміз. Өтініштердің көбі еңбек дауын шешіп, еңбекақыны қайтару, тиісті төлемдердің берілуіне тиесілі.

Өтемақасын ала алмаған аналар, шипажайға жолдама жетпеген қариялар, жұмыс орнында заңсыз әрекеттердің құрбаны болғандардың бәрі өз жұмыс орнындағы кәсіподақтарға жүгінеді. Ал осы бір ғана Кәсіподақтар федерациясы жыл басынан бері екі мыңнан астам шағымды қабылдап, қарастырған. Нәтижесінде жағдайдың 90 пайызы жұмысшылардың пайдасына шешілген.

Авторлары: Альмира Оразбай Диас Ковланбаев