Протездің ерекшелігі — саусақтар бұлшық еттен берілетін белгі арқылы өздігінен ашылып-жұмылады. Сондай-ақ өнертапқыштар инсульт алған немесе түрлі неврологиялық ауруға ұшыраған жандарға реабилитациялық қолғап та жасады.

Өздгінен жұмылып-жазылып жатқан жасанды қолды көргенде жазушы Төлен Әбдіковтің «Оң қол» атты әмбеге әйгілі әңгімесі еріксіз еске түседі. Бірақ оралдықтар ойлап тапқан жасанды алақанның ол қолдан ерекшелігі бұлшық еттен берілетін белгі арқылы басқарылатындығында. Қазір өнертапқыштар 3д принтерде керекті бөлшектерін басып шығарыпты, бағдарламасын жазған, енді бекіткіштерін нықтап жетілдірмек.

Евгений Сюсько, жоғары оқу орнының конструкторы:

- Егер адам өндірісте, не түрлі апатта жарақат алып қолсыз қалса, осы протезді қоюға болады. Адамның білегіндегі бұлшық ет қозғалғанда жасанды қол да жұмыс істейді. Қозғалыс «сервопривод» арқылы аппараттық платформаның көмегімен басқарылады. Сенсор бұлшық еттерден келетін сигналды оқиды. Бұлшық ет тартылғанда физикалы белсенділікті өлшеуіштерге сигнал түседі. Жұмыс істеу принципі осы. Әрине бұл дұрыс жұмыс жасау үшін мықты бағдарлама керек.

Оралдық оқу орнында реабилитациялық қолғап та ойлап шығарды. Бұл медициналық құрылғы жарақаттан, инсульттен, отадан кейін немесе неврологиялық аурулар салдарынан семіп қалған саусақтардың қимылын қалпына келтіруге арналған.

Бекнар Қабдығалиев, университеттің Ақпарат орталығының меңгерушісі:

- Бірінші қарапайым жаттығу қолды ашып-жұмуға және бөлек-бөлек саусақтардың қызметін атқаруға жаттығулар істейді. Тек қана үш саусаққа жұмыс істейді. Ашты, толықтай жапты. Біз бұл жұмысты аяқтап болғаннан кейін дәрігерлерге ұсынамыз өзіміз патент алғаннан кейін. Әлі жасалып жатыр. Біз үш функциясын жазып қойдық. Әлі бірнеше функциясын енгіземіз.

Мемлекет басшысының биылғы жолдауына айтылғандай әлемде жасанды интеллектімен жұмыс істеудің қыр-сырын білетін мамандарға сұраныс жоғары. Бұл тұрғыда елімізде 100 мыңға жуық студентті технологиялық жобаларға тартуды көздейтін Al-Sana бағдарламасы қолға алынды. Оралдық оқу орны да осы үрдістен шет қалмапты.

Эльмира Тұрғалиева, университет проректоры:

- ҚР Президенті жасанды интеллект бағытында жұмысты жүргізуге тапсырма берген болатын. AI-Sana бағдарламасы Қазақстандағы жасанды интеллект бағыыт бойынша жаңа кадрларды даярлайтын негізгі жоба. Жас ғалымдарымыз тек кәсіби саласын терең меңгеріп қана қоймай, жасанды интеллектр технологияларын терең меңгеріп, жұмыс орындарында өз білімдерін қолданып, отандық өндіріс пен ғылымға өз үлестерін қосуда.

Шынында да аталған оқу орны қабырғасында бұған дейін антидрон қондырғысы, ауадан су шығару құралы, электрокөлік, майнинг фермасы секілді бірқатар жобалар сәтті жүзеге асқан еді. Жас ғалымдар мен студенттер келешекте де өз ізденістерін жалғастырмақ.

Авторлары: Е. Жылқайдарұлы, Қ. Ақрап, Э. Аюпов