АҚШ ақшасы арзандап, төл теңгеміз беки түсті.
Иә, доллар бағамы қазаннан бері құлдырап келеді. Ұлттық банк ұсынған статистикаға сүйенсек, 1 доллардың теңгеге шаққандағы бүгінгі құны 499 теңге. Бұған не себеп?Қор нарығындағы ахуал қандай?
АҚШ доллары айтарлықтай арзандады. Көк қағаз қыркүйекте күшіне мініп, 1 доллардың құны 550 теңгеге дейін қымбаттаған еді. Ал қазан мен қарашада төл теңгеміздің нығайды деуге болады. Ал оған не себеп болды, валюта бағамындағы өзгерістердің салдары қалай болады? Тілші шолуында толығырақ тарқатамын.
Бұл бізден бөлек басқа елдердің валюталарына да қатысты жағдай. Бұған басты себептердің бірі әлемдегі мұнай бағасының қалыпты болуы. Сондай-ақ, жаһандық доллар индексінің 8,3%-ға әлсіреуі де әсер еткен. Әрі елдегі базалық мөлшерлеме деңгейі 18 пайызға дейін өсіп, сыртқы салымшылардың назары қазақ даласына ауған. Бұл Лондон, Нью-Йорк, Абу-Дабидегі инвестициялық қорлар долларды теңгеге айырбастап, біздің облигацияларымызды сатып алып жатыр деген сөз. Осы тұста ұлттық банктің баспасөз қызметі ресми мәлімдеме жасады. Соған зер салайық.
мұнай баррелі — $60
жаһандық доллар индексінің әлсіреуі — 8,3%
базалық мөлшерлеме — 18%
ЦИТАТА
Мұнайдың әлемдік нарықтағы бағасы барреліне 60 АҚШ долларынан жоғары деңгейде тұрақты сақталып тұр. Сонымен қатар АҚШ Федералды резерв жүйесінің мөлшерлемені төмендету циклі жаһандық доллар индексінің 8,3%-ға әлсіреуіне және жыл басынан бері дамушы нарықтардағы валюталар индексінің 8,3%-ға нығаюына ықпал етті. Осы жағдайлардың аясында дамушы елдердің активтеріне, соның ішінде Қазақстан нарығына деген халықаралық инвесторлардың қызығушылығы жоғары деңгейде сақталып отыр.
Қазақстан Республикасының Ұлттық банкі
Екі айда теңге бағамы 9,2% нығайды
Доллар көктемнен бері алғаш рет 500 теңгеден төмен түсті. Қазақстандағы қор биржасындағы валюта бағамына қарасақ, АҚШ ақшасының теңгеге шаққандағы бүгінгі бағасы 499 теңге. Айтайық, мұндай рекордтық көрсеткіш биылдыққа соңғы рет 18 наурызда тіркелген еді. Осы көктемде көк қағаздың құны 497 теңгеге дейін арзандады. Бірақ көп ұзамай қыркүйекте 550 теңгеге дейін шарықтап кетті. Байқағаңыздай екі айдың бедерінде америкалық валюта 50 теңгеге құнсызданды. Яғни, қазақ ақшасы 9,2 пайызға нығайды. Дегенмен, жыл соңына дейін жағдай қалай болатынын дөп басып айту қиын. Сарапшылар осылай дейді.
Наурыз айы — $1 — ₸497
Қыркүйек айы — $1 — ₸550
Желтоқсан айы — $1 — ₸499
Меруерт Махмұтова, сарапшы:
- Теңгенің қазір нығаюына үлес қосып отырғаны инвесторлардың мемлекеттік құнды қағаздарға келгені. Ол шынымен ставкамыз жоғары 18 пайыз. Қазан айында инвесторлар 300-400 доллар шамасында нарыққа сатса, қараша айында екі есе ұлғайтып инвестициясын 800 млн долларға сатып, соны теңгеге аударып, мемлекеттік құнды қағаздарға жұмсап отыр.
Валюта бағамы қалай өрбиді?
Ал алда ақша саясаты қалай өрбиді? Сарапшылар 2026 жылға қандай болжам жасап отыр? Оны білу үшін алдымен өткенге үңілейік. Үш жылдың ішінде АҚШ ақшасының құны осылай болған. Сарапшылар "келер жылы доллардың орташа құны 540 теңге болуы мүмкін" дейді. Шарықтау шегі 580 теңгеге дейін жетеді деген болжам да бар.
2022 жыл — $1 — ₸433-497
2023 жыл — $1 — ₸445-476
2024 жыл — $1 — ₸442-519
2025 жыл — $1 — ₸497-550
Меруерт Махмұтова, сарапшы:
- 540-ты үкімет бюджетте тіркеп отыр келесі жылдың бюджетінің болжамында. Сондықтан ол әлгі орта деңгейі ғой. Қазір төменгі деңгейі 500 болып тұр. 600 болып жатса, 580-ге барып жатса, орташа 540 болуы да мүмкін.
Қаражатты қай валютада сақтаған дұрыс?
Қорыта айтқанда валюта бағамы қалай һәм қайда қарай бет бұратынын білу қиын. Тек болжам ғана бар. ((V)) Ал енді аумалы-төкпелі шақтың алма-ғайып сәтінде салымшылар қалай амалдау керек? Көпшіліктің көңілінде, "Доллар құлдырағанда АҚШ ақшасын сатып алған дұрыс па?",- деген сауал туындағаны белгілі. Бұл жайлы да сала сарапшысынан сұраған едік. Қолыңыздағы қаражатты қалай сақтаған дұрыс? Қандай валютамен сақтаған дұрыс? Назар салайық.
Меруерт Махмұтова, сарапшы:
- Теңгеміз қабылданғаннан бері 93 жылдан бері жылдан жылға құнсызданып жатыр. Нығайып жатқаны бұл қысқа мерзімді тренд сондықтан әр азамат ұзақ мерзімде ақшамды сақтап қаламын десе тұрақты күнделікті ақшаңыз теңгеде болсын, теңгелік депозитті болсын. Сосын ұзақ мерзімді шешімдер, жоспарлар болса тұрақты валютамен сақтауға дұрыс болар деп ойлар едім.
