4-14 қыркүйек аралығында Ұлыбританияның Ливерпуль қаласында бокстан әлем чемпионаты өтеді.

Аталмыш жарысты World Boxing федерациясы ұйымдастырып отыр, деп хабарлайды Caravan.kz медиа порталы.

Бірер күнде басталатын әлем біріншілігінде ел намысын кім қорғайды? Кімге үміт, кімге күдік басым? Осы және өзге де сұрақтардың жауабын бірге іздеп көрелік.

Әлем чемпионатында ел намысын 20 спортшы: ерлерден 10, әйелдерден 10 боксшы қорғайды. Олардың қатарында қарқыны ерекше, батылдығымен көзге түсіп жүрген жастар да, тәжірибелі боксшылар да бар.

Санжар Тәшкенбай — 2003 жылы дүниеге келген. Жастар арасындағы Азия және әлем чемпионатының алтын жүлдегері. 2023 жылы Ташкентте өткен әлем чемпионатында 48 келіге дейінгі салмақ дәрежесінде алтын медаль жеңіп алып, қазақ тарихындағы ең жас әлем чемпионы болды. Кейіннен 51 келіге ауысқан Тәшкенбай Париж Олимпиадасына барғысы келгенімен, ел ішіндегі іріктеуде Сәкен Бибосыновтан жеңіліп қалған еді. Ал, биылғы жылдың шілде айында елордада өткен Әлем кубогы кезеңінде Санжар Тәшкенбай 50 келіге дейінгі салмақ дәрежесінде турнирдің жеңімпазы атанды.

Айта кету керек, әлем чемпионатында әлемнің 60-тан аса елінің былғары қолғап шеберлері бақ сынайды. Олардың қатарында әлемдік рингтің үздіктері саналатын Үндістан, Куба және кейінгі жылдары жақсы нәтиже көрсетіп жүрген Өзбекстан құрамасы да бар. Қазақстандық жанкүйерлер үшін де интригаға толы жекпе-жектер осы екі елмен байланысты екені өтірік емес.

50 кг салмақ дәрежесінде чемпионаттың фавориті саналатын Кубаның намысын Алехандро кларо қорғайды. Ол 2023 жылғы Әлем чемпионатына қатысып, қола жүлдеге ие болды. Сондай-ақ, 2024 жылғы жазғы Олимпиада ойындарында 51 кг салмақта өнер көрсетіп, ширек финалда француз боксшысы Билал Беннамаға жол берді. Ал, көршілес Өзбекстан елінің атынан Шодиёржон Меликузиев өнер көрсетеді. Ташкентте өткен әлем чемпионатында Санжар Тәшкенбай Шодиёржон Меликузиевты 1/8 финалда нокдаунмен жеңген еді. Алдағы әлем чемпионатында екі боксшы қайта кездессе, Меликузиевтың есе қайтаруға тырысатыны анық.

Қорыта айтқанда, 20 жасында Ташкентте топ жарған Тәшкенбайдан жанкүйерлер тағы да жарқын жеңіс күтіп отыр.

Махмұд Сабырхан — 54 келі салмақ дәрежесіндегі әлем чемпионы (2023), Париж Олимпиадасының қатысушысы. Ол Ташкентте өткен чемпионаттың жартылай финалында Куба боксшысы Йосвани Вейтианы жеңсе, финалда өзбекстандық Ойбек Джураевты жеңіп, чемпион атанған еді. Алайда, 2024 жылғы Париж Олимпиадасындағы алғашқы жекпе-жегінде Испания өкілі Хосе Кильеспен кездесіп, 4:1 есебімен жеңіліс тапты. Алдағы әлем чемпионатында 55 келі салмақ дәрежесінде өнер көрсетеді.

Сабырханның салмағында Өзбекстанның намысын Миразизбек Мирзахалилов қорғайды. Ол 2019 жылғы әлем чемпионы, 2018 жылғы Азия ойындарының чемпионы, 2019 жылғы Азия чемпионы, 2021 жылғы Азия чемпионатының күміс жүлдегері.

Төрехан Сабырхан — жастар мен жасөспірімдер арасында Азияның төрт дүркін чемпионы, 2025 жылғы Странджа кубогының жеңімпазы. Махмұд Сабырханның інісі. Қазақстан тарихындағы жастар мен жасөспірімдер арасында Азия чемпионы атағын төрт рет жеңіп алған алғашқы боксшы. 2024 жылы жастар арасындағы әлем чемпионатында жеңіске жетіп, турнирдің ең техникалық боксшысы атағын иеленді. 2024 жылдың желтоқсанында Төрехан ересектер санатына өтті. 2025 жылдың сәуірінде ағасы Махмұдпен бірге Астанада өткен кәсіби бокс кешінде дебют жасап, Жәнібек Әлімханұлының басты жекпе-жегімен өткен кештің андеркартында өнер көрсетті.

Төрехан жанкүйерлер арасында «Мейвезер» деген лақап атқа ие болған. Бұл атау оған кіші Флойд Мейвезер ұқсас техникасы үшін берілген: соққылары дәл, жылдамдығы және қорғанысы мүлтіксіз. Төреханның өзі де Мейвезерді үлгі тұтатынын және оның жеңістерін тойлау мәнерін қайталап жүретінін айтқан. Ливерпульдегі әлем біріншілігі 70 келіде сынға түсетін Төреханның ересектер санатындағы алғашқы әлем чемпионаты. Жанкүйерлердің ерекше ықыласына бөленіп үлгерген Төрехан Сабырханның бар шеберлігі сынға түсетін сәт те туды.

Бұл сламақта Өзбекстанның намысын Шавкатжон Болтаев қорғайды. Еске сала кетсек, дәл осы Шавкатжон Болтаев жастар арасындағы Азия чемпионатында төрешілердің шешімімен қазақстандық Аман Қонысбекті жеңген еді. Сол кезде бұл шешім үлкен дау тудырып, айтарлықтай жанжалға айналды. Қазақстан құрамасы бірден Asian Boxing ұйымына ресми түрде қарсылық білдіргенімен, жауапсыз қалған болатын.

Айта кетерлігі, өзбек боксшысы Бангкокта өткен құрлық біріншілігінде 75 келіге дейінгі салмақта өнер көрсеткен. Ал, енді әлем чемпионаты үшін бір салмаққа төмен түсіп отыр. Демек, оның Төрехан Сабырханмен жолы түйісуі әбден мүмкін.

Нұрбек Оралбай — 2024 жылғы жазғы Олимпиада ойындарының күміс жүлдегері, 2023 жылғы әлем чемпионы, 2022 жылғы Азия чемпионатының қола жүлдегері, 2021 жылғы Қазақстан чемпионы, 2020 жылғы Қазақстан чемпионатының күміс жүлдегері, 2018 жылғы жастар арасындағы әлем чемпионы, жастар арасындағы Азия чемпионатының күміс жүлдегері (2018), сондай-ақ көптеген халықаралық және ұлттық турнирлердің жеңімпазы әрі жүлдегері.

2023 жылдың мамырында Өзбекстанның Ташкент қаласында өткен әлем чемпионатында 80 келіге дейінгі салмақта чемпион атанды. 1/8 финалда түркиялық Каан Айкутсунды (5:0) ұпаймен ұтты. Ширек финалда иорданиялық тәжірибелі Хуссейн Ишаишті (5:0) таза басымдықпен жеңсе, жартылай финалда ресейлік Имам Хатаевтан (4:1) басым түсті. Ал финалда Қытай құрамасы атынан сынға түскен этникалық қазақ Тоқтарбек Танатханды (4:1) ұпай санымен жеңіп, әлем чемпионы атанды.

80 келіге дейінгі салмақ дәрежесінде Өзбекстанның атынан Жавохир Умматалиев өнер көрсетеді. Ол 2022 жылы Иорданияның Амман қаласында өткен жастар арасындағы Азия чемпионатында күміс жүлдегері. Сондай-ақ, сол жылы Испанияның Ла-Нусия қаласында өткен IBA жастар арасындағы ерлер мен әйелдер арасындағы әлем чемпионатының алтын медаль иегері.

Айбек Оралбай — Қазақстан құрамасының капитаны, Париж Олимпиадасының қатысушысы. Ол 2022 жылғы Азия чемпионы, бірнеше дүркін Қазақстан чемпионы (2019, 2020, 2021). 2018 жылғы Жасөспірімдер Олимпиадасының чемпионы, 2018 жылғы жастар арасындағы әлем чемпионатының күміс жүлдегері, 2018 жылғы жастар арасындағы Азия чемпионы, сондай-ақ көптеген халықаралық және ұлттық турнирлердің жеңімпазы әрі жүлдегері. Ал ағымдағы жылдың наурыз айында өткен “шағын” әлем чемпионаты деп аталатын беделді Странджа Кубогы турнирінде күміс медаль жеңіп алды. Финалдық белдесуде Оралбай Өзбекстан өкілі Джахонгир Зокировтан төрешілердің 3-2 есебімен ұтылған еді. Айта кету керек, Ливерпульдегі әлем чемпионатында да Өзбекстанның атынан Айбек Оралбай есе жіберген Жахонгир Зокиров өнер көрсетеді.

Ал 90+ салмақ дәрежесінде Кубаның намысын екі дүркін Олимпиада чемпионы (2016, 2020), 2012 жылғы Олимпиада ойындарының ширек финалисі, бес дүркін әлем чемпионы (2011, 2013, 2015, 2017, 2021) Хулио Сесар Ла Крус Пераса қорғайды.

Ол төрт дүркін Панамерика ойындарының жеңімпазы (2011, 2015, 2019, 2023), үш дүркін Орталық Америка және Кариб бассейні ойындарының чемпионы (2014, 2018, 2023), сондай-ақ ұлттық біріншіліктің бірнеше дүркін чемпионы және жүлдегері.

Аса ауыр салмақтағы бәсекенің жоғары екені осыдан-ақ белгілі. Ұлттық құраманың капитанына түскен жауапкершіліктің жүгі ауыр. Дегенмен, алдағы жарыста қай боксшымызға болмасын, оңай болмасы анық.

Қорыта айтқанда, Қазақстан құрамасы бұл әлем чемпионатына тәжірибелі чемпиондар мен жас дарындардың аралас буынымен аттанып отыр. Бірі – өз атын әлемге танытып үлгерген мықтылар, енді бірі – алғашқы рет үлкен додаға қадам басып жатқан үмітті жас боксшылар. Ел намысын қорғауға аттанған спортшылар «Ұлттық спорттағы» кейінгі сәтсіздіктердің орнын толтырып, жанкүйерлерге жарқын эмоция, қазақ еліне жеңіс сыйлайды деп сенеміз.

Еске сала кетейік, аталған боксшылардан бөлек, әлем чемпионатында ел намысын түрлі салмақ дәрежесінде Бейбарыс Жексен, Ертуған Зейнуллинов, Сабыржан Аққалықов, Бекзат Нұрдәулетов, Сағындық Тоғамбай қорғайды. Ал әйелдер құрамасынан Назым Қызайбай, Алуа Балқыбекова, Элина Базарова, Карина Ибрагимова, Виктория Графеева, Аида Әбікеева, Наталья Богданова, Надежда Рябец, Гүлсая Ержан, Елдана Тәліпова өнер көрсетеді.