Тұрмыстық қалдықтарды өңдеуді жолға қоя алмағандықтан , қоқыстан көз аша алмай жатырмыз. Елімізде үш мыңға жуық полигон бар. Оның 90 пайызы ауылды аймақта орналасқан. Алайда оның тек 20 пайызы ғана экологиялық-санитарлық талаптарға сай. Қалған 2400-і заңсыз. Бірақ олардың жұмысын тоқтату мүмкін емес, сондықтан қалдықтарды қабылдай береді.
Экология және табиғи ресурстар министрлігі бұл мәселеге қанық. Қолданыстағы талаптар қалалыққа да, елді мекендегі полигондарға да бірдей. Ал бұл жергілікті бюджетке ауыр салмақ салып отыр. Мәселені шешу үшін құзырлы ведомство енді ауылды жерлердің полигондарына қойылар талапты жеңілдетпек. Сонымен қатар 2029 жылға дейін 100 жаңа полигон салуды жоспарлап отыр. Әзірге оның екеуі ғана қолданысқа беріліпті. Қалғандары жобалау-жоспарлау кезеңінен әлі асқан жоқ. Мамандар бір ғана облыстағы полигондарды ретке келтіруге 200 млрд теңге қажет дейді. Ал жыл сайын полигонға тасталатын қалдық мөлшері көбеймесе, азаймақ емес. Мәселен, алдыңғы жылы 4,5 млн қоқыс шығарылса, былтыр бұл көрсеткіш 300 тоннаға артты.
Абылай Алмұқанов, ҚР ЭТРМ Қалдықтарды басқару департаметі директорының орынбасары:
- Қазіргі ауыл-аймақтағы қоқыс полигондары Кеңес Одағы заманынан бері жұмыс істеп келе жатыр. Сәйкесінше, ондағы жағдай қазіргі экологиялық талаптарға сай емес. Бір мезетте олардың бәрін жаба салуға да келмейді. Өйткені халық қоқысты қайда апарарын білмейді. Өйтсек, бей-берекет қоқыс үйінділері көбейіп кетеді. Мәселен, Батыс Қазақстан, Павлодар облыстарындағы қоқыс полигондарындағы жағдай қазіргі санитарлық талаптарға 3-5 пайызға ғана сәйкес кеп тұр. Ендігі жоспарымыз мынадай: ауылдардағы полигондарды заңдастырамыз. Бірақ бұл бәріне бірдей рұқсаттама береміз деген сөз емес. Олар ең болмағанда шекті талаптарға сай болулары керек. Әкімдіктер қолдан келетін шараларды жүргізіп, осы полигондарды ретке келтіруге міндетті. Яғни қоршау қойып, қоқысты үю жұмысын жөнге келтіруі тиіс.
