Мәдениет және ақпарат министрінің 2025 жылғы 11 шілдедегі бұйрығымен республикалық маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштерінің мемлекеттік тізбесі бекітілді, деп хабарлайды Zakon.kz.

Жалпы тізімге 276 тарихи және мәдени ескерткіш енгізілген.

Оған мыналар кіреді:

• Бозоқ қалашығы, 8-9 ғасырлар (Астана);
• Қазақстан Республикасы Ғылым академиясының бас ғимараты, қазіргі "Ғылым ордасы" республикалық мемлекеттік кәсіпорнының ғимараты, сәулетші А.В.Щусев, 1948-1953 ж.ж., ұзарту 1980 ж. (Алматы);
• Верное ұлдар гимназиясы, қазіргі Абай атындағы Қазақ ұлттық педагогикалық университетінің ғимараты, сәулетші П.В.Гурде, 1892-1895 (Алматы);
• Қазақ КСР Үкімет үйі, қазіргі Т.Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясының ғимараты, сәулетші М.Я. Гинзбург, 1927-1931 (Алматы);
• Зенков сәулетшілерінің үйі, қазіргі жедел жәрдем станциясының ғимараты, сәулетшісі белгісіз, 19 ғасырдың аяғы (Алматы);
• Верный қаласының құрметті азаматы Т.А.Головизиннің үйі, қазіргі №4 Мемлекеттік резиденцияның ғимараты, сәулетшісі белгісіз, 1905-1908 (Алматы);
• Көпес И.Ғабдувалиевтің сауда үйі, қазіргі "Қызыл-Таң" маталар үйі, сәулетші А.П.Зенков, 1912 ж. (Алматы);
• Офицерлер жиналысының үйі, қазіргі Ықылас атындағы халық музыкалық аспаптары мұражайының ғимараты, сәулетші А.П. Зенков, 1908 ж. (Алматы);
• "Медеу" спорт кешені, сәулетшілер В.З.Кацев, А.С.Қайнарбаев, инженер С.Б.Матвеев, 1969-1972 (Алматы);
• Вознесенский соборы, сәулетшілер К.А.Борисоглебский, С.К.Тропаревский, Н.И.Степанов, А.П.Зенковтың қатысуымен, 1904-1906 (Алматы);
• А.Колпаковский атындағы қалалық бастауыш нақты мектебі, қазіргі "Қазреставрация" республикалық мемлекеттік кәсіпорнының ғимараты, сәулетші А.П.Зенков, 1890 ж. (Алматы);
• Қазақстан Республикасы Орталық мемлекеттік мұражайының ғимараты, сәулетшілер Ю. Ратушный, З.Мұстафина, Б.Рзағалиев, 1985 (Алматы);
• Алматыда 34 тарихи-мәдени ескерткіш бар.
• ежелгі Сайрам қалашығы (Испиджаб), 8-17 ғасырлар (Шымкент);
• Әбділ-Әзиз баб кесенесі, 13-17 ғғ. (Шымкент);
• Хызыра мұнарасы, 19 ғ (Шымкент);
• Алғашқы көпшілік кітапханасы, сәулетшісі белгісіз, 19 ғасырдың аяғы (Абай ауданы);
• Губернатор үйі, қазіргі облыстық тарихи-өлкетану мұражайының ғимараты, сәулетшісі белгісіз, 1856 ж. (Абай ауданы);
• Пошташы Липухиннің үйі, қазіргі Ф.М.Достоевскийдің әдеби-мемориалдық үй-музейінің ғимараты (1857-1859 ж.ж. өмір сүрген), сәулетшісі белгісіз, 19 ғасырдың ортасы (Абай ауданы);
• Бір мұнаралы мешіт, шеберлер Ғабдолла Ефенди, Баязид Сәтбаев, 1908-1910 (Абай ауданы);
• Қозы-Көрпеш-Баян сұлу кесенесі, 8-10 ғасырлар (Абай ауданы);
• Шоқан Уәлиханов, мүсінші Т.С.Досмағамбетов, сәулетші Қ.Ә.Әбдіков ескерткіші, 1971 (Ақмола облысы);
• Ботағай кесенесі (Бытығай), 14-15 ғасырлар (Ақмола облысы);
• Халықтық сәулет және тас өңдеу өнері мемориалдық мұражай кешенінің Абат-Байтақ қорымына (Ақтөбе облысы);
• Қарамерген көне қонысы, 9-13 ғасырлар (Алматы облысы);
• "Таңбалы" археологиялық ландшафтының петроглифтері, қола дәуірі, орта ғасырлар (Алматы облысы);
• Ежелгі Талғар қонысы (Талхиз), 8-14 ғасырлар (Алматы облысы);
• Есік қорғаны, б.з.б. 5-3 ғғ (Алматы облысы);
• Ежелгі Сарайшық қалашығы, 13-16 ғасырлар (Атырау облысы);
• Орыс-қырғыз (қазақ) мектебі, қазіргі Батыс Қазақстан облыстық тарихи-өлкетану музейінің ғимараты, сәулетшісі белгісіз, 1864 (БҚО);
• Тараздың көне қонысы, 1-19 ғасырлар (Жамбыл облысы);
• Ежелгі Төменгі Барысхан қонысы (Төрткүл), 6-12 ғасырлар (Жамбыл облысы);
• Айша бибі кесенесі, сәулетшісі белгісіз, 11-12 ғасырлар (Жамбыл облысы);
• Ақыртас сәулет-археологиялық сарай кешені, 8-12 ғасырлар (Жамбыл облысы);
• Ақын Сары Тастанбекова кесенесі (1878-1916), 1972 (Жетісу облысы);
• "Жаркент мешіті" сәулет-көркем мұражай кешені (мешіт, медресе, бас қақпа, бүйірлік қақпалар (оңтүстік, солтүстік), сәулетші Хон Пик, 19 ғ. (Жетісу облысы);
• Қорқыт ата ескерткіш кешені (стела, амфитеатр, хилует, қошқар тас, мұражай), сәулетші Б.Ибраев, С.Исатаев, 1980 (Қызылорда облысы);
• Ежелгі Сығанақ қонысы (Сунақата), 10-18 ғғ (Қызылорда облысы);
• Бекет ата жерасты мешіті және ескі Бейнеу қорымы (130 бірлік), 11-19 ғғ. (Маңғыстау облысы);
• Қызылсу қорымы (113 бірлік), 18-20 ғасырлар (Маңғыстау облысы);
• Шопан ата жерасты мешіті мен қорым (1661 бірлік), 10-19 ғасырлар (Маңғыстау облысы) т.б.

Бұйрық 2025 жылғы 29 шілдеде күшіне енеді.