Әлемде транзит үшін бәсеке күшейіп бара жатыр. Осылай деген Президент көлік-логистиканы одан әрі дамыту мәселесіне айрықша мән берді. Былтыр Қазақстан арқылы 1 миллиард тоннадан астам жүк тасымалданды.
Алайда елдің транзиттік әлеуетін арттырудың әлі де зор мүмкіндіктері бар. Осы ретте «Солтүстік – Оңтүстік» көлік дәлізі Парсы шығанағы мен Оңтүстік Азия елдерінің нарығына тікелей жол ашса, «Шығыс – Батыс» дәлізі Қазақстанның Еуразиядағы негізгі құрлық жолы ретіндегі рөлін күшейте түседі. Соңғы жылдары Транскаспий көлік бағытын дамытудың маңызы арта бастады.
Бақыт Топтаева, тілші:
- Транзит үшін бәсеке күшейген тұста әлем елдері арзан балама бағыттарды ұсынып жатыр. Сондықтан Қасым-Жомарт Тоқаев «транзиттік тасымалды арттыру ісінде алдын ала әрекет етіп, әрдайым бір қадам алда болуымыз керек» деді. Саладағы озық ел атану үшін цифрландыру мен жасанды интеллектіні кең ауқымда пайдаланған керегін басып айтты. Биыл «Достық-Мойынты» теміржолының екінші желісі іске қосылады. Бұл жоба «Шығыс-Батыс» бағытының жүк өткізу мүмкіндігін айтарлықтай арттырады. Бірақ мұнымен тоқтап қалуға болмайды деді Президент. Еліміздегі теміржол жүйесінің қаңқасын толық қалыптастыруда Үкімет «Бақты-Аягөз», «Қызылжар-Мойынты» жобаларын уақытылы жүзеге асыруға тиіс.
Қасым-Жомарт Тоқаев, Қазақстан Республикасының Президенті:
- Сондай-ақ негізгі дәліздер аясында автомобиль жолдарын дамытуға баса мән берген жөн. Қазір елімізде 13 мың шақырым автокөлік жолдары салынып, жөнделіп жатыр. Жол салған кезде транзиттік дәліздердің мән-маңызына баса көңіл аударған жөн. «Сексеуіл-Бейнеу» жолының құрылысын тездету керек. Осы жолдың арқасында Қазақстан аумағы арқылы Қытайдан Еуропаға жүк тасымалдау мерзімінің үштен бірі қысқарады. Сонымен қатар көлік жүйесін басқарудың жаңа үлгісін жасаған жөн. Себебі мемлекет инвестициясының экономикалық қайтарымы айқын болуы тиіс. Контейнермен жүк тасымалдау ісіне тың серпін беру керек.
Бақыт Топтаева, тілші:
- Әлемде құрлық арқылы тасымалданатын жүктің 16 пайыздан астамы контейнермен жөнелтіледі. Алайда, оның үлесі бізде әлі де төмен. Небәрі 7 пайызға жуық. Осы орайда мемлекет басшысы Үкіметке арнайы тапсырма берді.
Қасым-Жомарт Тоқаев, Қазақстан Республикасының Президенті:
- Үкімет контейнермен жүк тасымалдау ісін жандандыруға арналған арнайы бағдарлама қабылдауы қажет. Онда мультимодальді бағыттарды дамытатын пәрменді шаралар да қарастырылуға тиіс. Ішкі тасымалдың көлемін және бәсекеге қабілетін арттыру үшін тариф саясатының тиімді әрі түсінікті болуы айрықша маңызды рөл атқарады. Қазіргі тариф қалыптастыру жүйесінде бірізділік жоқ, ол нарыққа икемделмеген.Үкімет жыл соңына дейін көліктің барлық түрін ескере отырып, бәсекеге қабілетті тариф саясатын әзірлеуге тиіс. Жүк тасымалдаушылар рәсімдердің көп уақыт алатынын айтып, жиі шағымданады. Олар әр қызметті түрлі цифрлық жүйе арқылы рәсімдеуге мәжбүр. Тіпті бұрынғыдай қағаз толтырып, әуре-сарсаңға түсіп жатады. Кейбір шекара және кеден бекетінде сапалы интернет жоқ. Бұл да жұрттың наразылығын туғызады.
Бақыт Топтаева, тілші:
- Мемлекет басшысы осындай келеңсіздіктерді тез арада түзетуді тапсырды. Бұған да жасанды интеллектінінің мүмкіндіктерін мейлінше қолдану керегін айтып, тасымалды басқарудың кешенді цифрлық платформасын енгізуді ұсынды. Сондай-ақ, қазанның соңына дейін кеден және логистикалық қызмет көрсететін Smart Cargo бірыңғай цифрлық жүйесін іске қосуды жүктеді.
Қасым-Жомарт Тоқаев, Қазақстан Республикасының Президенті:
- Бұл жүйе инфрақұрылымды жеке компанияларға автоматты түрде бірдей қолжетімді етеді. Шекарадағы өткізу бекеттері жаңғыртылып жатыр. Биыл 8 бекет толығымен іске қосылады. Алдағы 3 жылда тағы 34 бекет жаңарады. Бұл – өте ауқымды шаруа. Себебі кейбір бекеттердің сапасы сын көтермейді, қазіргі заманның талабына сай келмейді, еліміздің беделіне нұқсан келтіреді. Автокөлікпен жүк тасымалдауға арналған шекара маңындағы қызмет сапасын жақсартуды Үкімет пен әкімдіктерге тапсырамын.
Бақыт Топтаева, тілші:
- Тұтас ел аумағында кедергісіз тасымал жүйесін қалыптастыру – маңызды міндет. Осылай деген мемлекет басшысы транзиттік жүктердің «жасыл дәліз» қағидасымен еш тосқауылсыз өткізуге жағдай жасау қажеттігін атап өтті.
Авторлары: Бақыт Топтаева, Марат Диханбаев
