ЕуроОдаққа мүше бірқатар мемлекет украиналық босқындарға әлеуметтік қолдауды азайтты. Бұлар — Германия, Польша, Чехия , Ирландия және Нидерланд. Енді украиндықтар үшін қаржылай және тұрғын үйді жалға алу мүмкіндігі шектелді.

Себеп — қаржы тапшы әрі қоғамның қарсылығы бар. Жалпы қазір Еуропада 6 жарым миллионға жуық украиналық босқын жүр. Оның төрт миллионнан астамы уақытша қорғау мәртебесін алған. Бірақ биыл босқындардың құжаттарын рәсімдеу қарқыны екі есе баяулады. Қолдау тетіктері қайта қаралып жатыр.

2022 жылы ЕуроОдақ қабылдаған уақытша қорғау директивасына сәйкес украиналық босқындар Еуропада автоматты түрде тұруға, жұмыс істеуге және әлеуметтік көмек алуға құқылы. Дегенмен, көмектің нақты көлемін әр мемлекет өзі анықтайды. Еуропарламент уақытша қорғауды 2027 жылдың наурызына дейін ұзартуды бекіткен. Алайда биыл Польша, Германия, Чехия, Ирландия, Испания және Нидерланд елдері әлеуметтік көмек пен тұрғын үй жеңілдіктерін азайтып, құжат рәсімдеу қарқынын баяулатты. Себеп – бюджеттік тапшылық, қоғамдық қысым және саяси факторлар.

Франческо Пасетти, миграция саласының сарапшысы, заңгер:

- Биыл ЕуроОдақтың бірқатар елі украиналық босқындарға арналған әлеуметтік қолдауды азайтты. Нидерланд пен Ирландияда алғашқы қабылдау орталықтары жабылып, Чехия, Польша және Испанияда саяси факторлар шектеулер енгізуге әсер етті. Соның салдарынан құжат рәсімдеу жылдамдығы екі есеге дейін төмендеп, мемлекеттер қолдау механизмдерін қайта қарап жатыр.

Надежда – Еуропадан уақытша қорғау мәртебесін алу үшін бірнеше рет талпыныс жасаған украиналық босқын. Алайда құжатты қарастыру мерзімі ұзарып кеткен соң, қауіпті болса да өз еліне қайтуға мәжбүр болды.

Испания билігі уақытша қорғауды қолдап отырғанымен, көптеген келімсектер жұмысқа тұру, әлеуметтік жәрдем алу және заңды мәртебесін рәсімдеуді айлар бойы күтеді. Жоғары білімі бар мамандар үшін де Испанияда кәсіби мәртебесін тану мәселесі күрделі, яғни шетелдік дипломды ресми түрде мойындаудың қиындықтары бар, бұл жұмысқа тез орналасуға кедергі келтіреді.

Надежда Юсипенко, босқын:

- Еуропаға бірнеше рет бардым, бірақ қазір босқындарды қабылдау талаптары күшейгеніне көзім жетті. Сондықтан үйіме қайтам, құжатым ұзақ қаралып кетті, оның үстіне үйде анамды жалғыз қалдыра алмай алаңдап, елге қайтып бара жатырмын.

БҰҰ Босқындар жөніндегі Жоғарғы комиссарының мәліметтеріне сәйкес, биыл Еуропадағы украиналық босқындар саны 6,5 миллионға жуықтады, оның төрт миллионнан астамы уақытша қорғау мәртебесін алған. Алайда одаққа мүше бірқатар елдер өтініш қабылдау көлемін қысқартты, себебі қоғамдық қысым да күшейген. ЕО елдері бірінші кезектегі басымдықты бала жетектеген келімсектерге беріп отыр. Еуропадағы босқындардың арасында балалардың үлесі айтарлықтай жоғары: UNICEF ұйымының 2025 жылдың 30- маусымындағы деректері бойынша, 345 216 украиналық бала гуманитарлық көмекке мұқтаж.

Авторлары: Аида Қыдырбай, Дмитрий Рогач