Бұл дайындық нұсқасы мерзімді қызметтің баламасы бола алады ма?

Әскерге шақыру тәртібі мен көшеде жастарды ұстап әкету оқиғалары қоғамда наразылық тудырып жатқан тұста, балама ретінде ақылы әскери дайындыққа қызығушылық артып келеді. 42 күндік оқу бағдарламасы арқылы әскери билет алуға бола ма? Caravan.kz медиа порталы мәселенің мән-жайын түсіндірейік.

42 күндік армия

Әлеуметтік желілерде жастарды көшеде ұстап, әскерге күштеп әкету видеолары көп. Бұл кадрлар қоғамда наразылық туғызып, пайдаланушылар әскери шақыру ережелерінің түсініксіздігі мен әрекеттердің дөрекілігіне шағымдануда. Ресми органдардың «барлығы заң аясында жүріп жатыр» деген мәлімдемелеріне қарамастан, қоғамда алаңдаушылық басылар емес.

Осындай жағдайлар аясында жұрттың көкейінде: «Шақырылушыларда қандай да бір таңдау бар ма?» деген сауал жиі көтеріледі. Қоғамдық талқылауларда балама ретінде ұсынылып жүрген нұсқалардың бірі, Қорғаныс министрлігі жанындағы Әскери-техникалық мектеп (ӘТМ), мұнда ақылы түрде әскери дайындықтан өтуге болады. Бұл дайындық нұсқасы мерзімді қызметтің баламасы бола алады ма? Inbusiness cарапшылары не дейді?

Қорғаныс министрлігінің мәліметінше, Қазақстанда Еуропаның бірқатар еліндегідей толыққанды азаматтық балама әскери қызмет қарастырылмаған. Дегенмен кейбір санаттағы азаматтар үшін Қорғаныс министрлігінің ӘТМ-де ақылы түрде дайындықтан өту мүмкіндігі бар.

«Әскери-техникалық мектепте әскери дайындықтан өту құқығы бар азаматтар санатына-24 пен 27 жас аралығындағы, денсаулық жағдайы бойынша әскери қызметке жарамды немесе шектеулі жарамды шақырылушылар, сондай-ақ әскери қызметке шақырудан кейінге қалдыруы барлар жатады»,-деп түсіндірді министрліктен.

ӘТМ-дегі оқу тек ақылы және ерікті түрде өтеді. Курстың құны-390 мың теңге. Дайындық 29 әскери-есептік мамандық бойынша жүргізіледі. Олардың қатарында: атқыш, снайпер, пулеметші, ұшқышсыз аппарат операторы, сапер, химик-барлаушы және басқа да мамандықтар бар.

Қорғаныс министрлігі ақылы оқудан түскен қаржының қалай жұмсалатынын да нақтылады. Бұл қаражат оқытушылардың жалақысына, киім-кешек, төсек-жабдық, жеке гигиена құралдарына, монша-кір жуу қызметтеріне, ғимараттарды ұстау мен жөндеуге, коммуналдық қызметтер мен салықтарға жұмсалады.

Мемлекеттік қызмет екі кезеңмен жүзеге асырылады:

1. Оқуға өтінімді қарау.

2. Тікелей білім беру процесі-сабақ басталған күннен бастап 42 жұмыс күні.

Курстар ӘТМ филиалдарында өткізіледі. Олар 13 қалада орналасқан: Алматы, Ақтөбе, Атырау, Қарағанды, Қызылорда, Павлодар, Семей, Талдықорған, Тараз, Орал, Өскемен, Шымкент және Көкшетау. Ең көп оқуға түсушілер әдетте Алматы қаласы мен Алматы облысынан болады.

Әр өңір бойынша жыл сайын әскери оқытылған резерв дайындау мүмкіндіктеріне қарай қабылдау жоспары бекітіледі.

2021 жылдан 2024 жылға дейінгі аралықта ӘТМ-де жалпы 18 106 адам оқып, әскери билет алған:

• 2021 жылы – 4 133 адам;

• 2022 жылы – 4 391 адам;

• 2023 жылы – 4 590 адам;

• 2024 жылы – 4 992 адам.

2025 жылы тағы 4 450 адамды даярлау жоспарланған. Қатысушылардың орташа жасы-24-26 жас аралығы.

Салыстыру үшін: 2024 жылы мерзімді әскери қызметке шамамен 40 мың адам шақырылса, 2025 жылы бұл көрсеткіш 42 мың адамға жетпек. Ал 2025 жылы 300 мыңнан астам адам әскери қызметтен кейінге қалдырылған. Негізгі себептер: оқуын жалғастыру (шамамен 289 мың адам), отбасылық жағдайлар (шамамен 31 мың адам), денсаулық жағдайы (13 мыңнан астам адам). Медициналық себептер бойынша қызметтен босатылғандар туралы ақпарат БАҚ-та жария етілмейді.

Курс соңында, қорытынды емтихандарды сәтті тапсырғаннан кейін қатысушылар өз таңдаған әскери есеп мамандығы бойынша оқуын аяқтағаны туралы сертификат алады. Одан кейін оларға белгіленген үлгідегі әскери билет беріледі. Бұл құжатты аумақтық әскери комиссариат немесе Халыққа қызмет көрсету орталығы арқылы алуына болады.

Оқу аяқталған соң түлектер мобилизациялық резервке тіркеледі. Сонымен қатар, олар кейін келісімшарт бойынша әскери қызметке тұру құқығына ие болады.