Орталық мемлекеттік ғылыми-техникалық құжаттама архивінің директоры Баян Жұматаева республиканың халық шаруашылығы, ғылым мен техника саласындағы жетістіктерін көрсететін ғылыми-техникалық құжаттамаларды сақтау, есепке алу және пайдалануды қамтамасыз ету мақсатында құрылған архив тарихына тоқталып, қорларды толықтыру жұмыстары туралы айтып өтті.

«Тәуелсіздік – басты құндылығымыз. Күні бүгінге дейін жеткен жетістіктерімізге осы тәуелсіздігіміз ықпал етті. Отыз жылдан астам уақыт ішінде елдің әл-ауқатымен қатар төл мәдениетіміз бен тіліміз өркендеді. Жас мемлекет тарихындағы жаңа дәуір дәл осы тәуелсіздіктен бастау алды. Бүгінде республикадағы архивтер үшін тәуелсіздік тарихы, Желтоқсан оқиғасына қатысты мәліметтердің маңызы жоғары. Бұл бағыттағы архивтік қорларды зерттеу ісін жалғастыру Желтоқсан оқиғасына жаңа көзқараспен қарауға ықпал етеді», деді Баян Амантайқызы.

Орталық мемлекеттік архиві директорының орынбасары Мәрзия Жылысбаева атап өткендей, архив қорлары еліміздің саяси құрылысы, заң, құқық саласы, тәуелсіздік жолында атқарылған істерге қатысты құнды деректермен толығып келеді. Әсіресе, зерттеушілер үшін Желтоқсан оқиғасы, ел егемендігінің қалыптасу жылдарындағы тарихи деректердің орны бөлек. Архив деректері тарихи салмағы басым құжат ретінде мемлекеттілік құрылымының даму барысын айғақтап қана қоймай, жас ғалымдар, зерттеушілер үшін тың ізденістерге жол ашады.

Жиын барысында Алматы қаласы мемлекеттік архивінің Құжаттарды ғылыми пайдалану және жариялау бөлімінің басшысы, желтоқсаншы Ләйлә Рахипова азаттыққа қол созған жастардың жалынды қадамы, өр рухы туралы әңгімеледі. Айтуынша, «Желтоқсан» әлі күнге жартылай жабық тақырып. Ал архив қорларындағы Желтоқсан оқиғасына қатысты мәліметтер жеке-жеке зерттеулерді қажет етеді.

Орталық мемлекеттік архив қызметкері, желтоқсаншы Гүлнар Сатамбаева өз естелігімен бөліссе, Алматы облысы мемлекеттік архивінің бөлім басшысы Гүлмира Асылханова «Тәуелсіздік тарихына тағзым» баяндамасына облыстық архив қорында Желтоқсан оқиғасына қатысты сақталған көптеген деректерді назарға алды. Облыстық архив қызметкері «Асқар Ыдырыс «Желтоқсан оқиғасының құрбаны – Ербол Спатаев» тақырыбында баяндама жасап, туысы Құралай Биғашева студент Ерболдың жастық шағы, арман-мақсаты жайында әңгімеледі.

Орталық мемлекеттік кино-фото құжаттар мен дыбыс жазбалары архивінің Ақпараттық технологиялар бөлімінің біліктілігі жоғары деңгейдегі архивисі Айбар Молдахали Желтоқсан көтерілісі мен тәуелсіздікке қатысты құжаттардың маңызын атап өтті.

«Құжаттар – еліміздің тәуелсіздік жолындағы күрделі де жауапты кезеңдерінің айғағы. «Хроника необъявленной демонстрации», «Самое дорогое» деректі фильмдері мен сирек хроника кадрлары сол уақыттың нақты көрінісін, қоғамның көңіл-күйін, жастардың батыл қадамын және оқиғаның саяси мәнін ашып көрсетеді. Ал «Тәуелсіздік күні» фильмі – жас мемлекеттің алғашқы қадамдарын бейнелеп, жаңа тарихи кезеңнің басталғанын дәлелдейді. Бұл құжаттар – тек өткеннің куәсі емес. Олар болашақ ұрпақты тәрбиелейтін, ұлттық сананы қалыптастыратын, тарихи жадты нығайтатын баға жетпес мұра. Уақыт өткен сайын құны артып, тәуелсіздік шежіресінің ажырамас бөлігіне айналып келеді. Сондықтан архив қорларындағы аудио визуалды құжаттарды сақтау, зерттеу, цифрландыру және қоғамға кеңінен таныту –тәуелсіздік тарихын терең түсініп, оны келешекке жеткізудің маңызды міндеті» деді Айбар Айдынұлы.

Дөңгелек үстелде сондай-ақ архив саласы мамандары Еркеайым Әлиасқарова, Аружан Бекбалаева, Гүлмира Шалбаева баяндама жасап, қатысушылар Орталық мемлекеттік ғылыми-техникалық құжаттама архиві және Алматы қаласының Орталық мемлекеттік архиві қорлар құнды құжаттары негізінде дайындалған «16 желтоқсан тарих беттерінде» бейнеролигі мен құжаттық көрмені тамашалады.

Алматы