Бүгін , 31 тамыз – Саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алу күні. Осыған орай мемлекет басшысы саяси қуғын-сүргін құрбандарының рухына тағзым етті, деп хабарлайды Ақордаға сілтеме жасаған KAZ.NUR.KZ.

Президент Қасым-Жомарт Тоқаев "АЛЖИР" саяси қуғын-сүргін және тоталитаризм құрбандарының мемориалды-мұражай кешеніне барып, гүл шоғын қойды.

Мемлекет басшысы боздақтардың рухына тағзым етіп, бір минут үнсіздікпен еске алды.

Мемлекет басшысы Саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске алуға арналған іс-шарада сөз сөйледі.

"Біз жыл сайын 31 мамырда Саяси қуғын-сүргін және ашаршылық құрбандарын еске аламыз. Зұлмат заманда қаза болған жандардың рухына тағзым етеміз.

Өткен ғасырда Кеңес Одағына қарасты көптеген халық талай қиындықты бастан өткерді. Соның ішінде қазақ елі де зобалаң жылдардың тауқыметін тартты. Күшпен ұжымдастыру науқаны кезінде мал-мүлкінен айырылды. Жұртымыз алапат аштықтан қынадай қырылды, көп адам жан сауғалап, шетел асып кетуге мәжбүр болды.

Сталиндік репрессия кезінде ұлтымыздың зиялылары, білімді, көзі ашық азаматтар жаппай қудаланды. Мыңдаған адам халық жауы атанып, аяусыз азапталды, сотсыз атылды. Ұлтымыз аз ғана уақыт ішінде Әлихан Бөкейханов, Ахмет Байтұрсынов, Сәкен Сейфуллин, Ілияс Жансүгіров сияқты мыңдаған ең асыл перзенттерінен айырылды", — дейді президент.

Атынан ат үркетін АЛЖИР мен ҚАРЛАГ туралы деректер

1930-1950 жылдары Кеңес Одағында болған сталиндік репрессиялар тарихтың ең қасіретті беттерінің бірі болып саналады. Осы кезеңде миллиондаған адам саяси қуғын-сүргінге ұшырап, олардың ішінде көптеген ерлер, әйелдер және балалар болды. KAZ.NUR.KZ өз мақаласында репрессияға ұшырағандардың ҚАРЛАГ пен АЛЖИР лагерьлеріндегі өмірі туралы баяндайды.

Қазақстандағы АЛЖИР (Отан сатқындары әйелдерінің Ақмола лагері – Акмолинский лагерь жен изменников Родины) және ҚАРЛАГ (Қарағанды еңбекпен түзету лагері – Карагандинский исправительно-трудовой лагерь) осы репрессияның ең ауыр символдарына айналды. Бұл лагерьлерде көптеген жазықсыз адам, әсіресе әйелдер адам төзгісіз жағдайларда өмір сүріп, ауыр еңбектен өтті.

Тарихшы Керімсал Жұбатқанов "АЛЖИР туралы бірер сөз" атты мақаласында бұл лагерьлерге әйелдерді қамау туралы шешімнің артында кім тұрғанын жазған.

Автордың жазуына қарағанда, Ақмола маңында орналасқан лагерьдің тарихы 1937 жылдың тамыз айының ортасында басталған. КСРО-ның ішкі істер халық комиссары Николай Ежов диверсия мен тыңшылық әрекеті үшін сотталғандардың барлық туысын тұтқындау және арнайы лагерлерге жіберу туралы жарлыққа қол қойды. Осы сәттен бастап халық жауы деп аталатын туыстар ресми түрде жауапқа тартыла бастады.

Ал ҚАРЛАГ лагері Қарағанды облысында орналасқан және ол да сталиндік репрессиялар кезеңінде құрылған ең ірі еңбекпен түзету лагерлерінің бірі болды. Лагерьде әртүрлі әлеуметтік топтардың өкілдері, оның ішінде әйелдер де, ерлер де қамалды. ҚАРЛАГ-тағы әйелдер көбінесе "контрреволюциялық әрекеттер" үшін айыпталғандардың жұбайлары мен туыстары болатын.

Сталиндік репрессия жылдары қазақ халқы қанша зиялы қауымынан айырылды

Зерттеушілер сталиндік қуғын-сүргін кезінде қазақ даласында 25 мыңнан астам адам атылып кеткенін айтады. Кейбір тарихшылар репрессия жылдары атылып кеткендердің саны бұдан да көп болуы мүмкін деп есептейді.

Қазақ жеріндегі саяси-қуғын сүргін Голощекиннің есімімен тікелей байланысты. 1925 жылы Қазақстанға басшылық қызметке келген Филипп Голощекин Қазақстанда "Кіші Қазан" төңкерісін жүргізу саясатын ұстанды. Осы саясаттың салдары ұлт зиялыларын жаппай қуғындауға әкеп соқтырды. Голощекин өзіне қарсы шыққандарды елден қуып, олардың көзін жоюды қолға алды. Толығырақ KAZ.NUR.KZ материалынан оқыңыз.

Еске салсақ, бұған дейін мемлекет басшысы Ұлы Жеңістің 80 жылдығына орай елордадағы "Отан Ана" монументіне гүл шоғын қойып, қазақстандық майдангерлердің рухына тағзым еткенін жазған едік.