Мәжіліс спикері Ерлан Қошановтың төрағалығымен өткен Палатаның жалпы отырысында депутаттар Франциямен және ЮНЕСКО-мен арадағы екі халықаралық келісімді ратификациялады.

Сондай-ақ, Қылмыстық және Қылмыстық-процестік кодекстерге денсаулық сақтау қызметкерлерін зорлық-зомбылықтан қорғау мақсатымен енгізілген түзетулерді екінші оқылымда қабылдады.

Мәжіліс 2024 жылдың 5 қарашасында Парижде қол қойылған Қазақстан мен Франция үкіметтері арасындағы адамдарды реадмиссиялау туралы келісімді ратификациялады. Ішкі істер министрінің міндетін атқарушы Санжар Әділов құжат нормаларын таныстырды.

– Келісімнің негізгі мақсаты – ұлттық заңнамалар талаптарын бұзып, екі елдің аумағында жүрген адамдарды реадмиссиялау мәселелері бойынша екіжақты ынтымақтастыққа құқықтық негіз қалау, – деді жұмыс тобының жетекшісі Николай Арсютин қосымша баяндамасында.

Құжатта осы елдер аумағында болу шарттарын бұзған немесе қиын жағдайға тап болған, айталық құжатын жоғалтқан адамдарды өз еліне қайтару тәртібі қарастырылған. Қазақстан азаматтары жеке басын куәландыратын құжаттарының жоғалғаны немесе елде заңсыз жүргені туралы құзыретті органдарға хабарлаған жағдайда Франциядан ешқандай санкциясыз елімізге орала алады. Бұл ретте осы елдің Ішкі істер министрлігі оның өз еліне қайтуы үшін тиісті құжатын рәсімдеуге көмектеседі.

Сонымен қатар, Николай Арсютин бұл келісім үшінші ел азаматтары мен азаматтығы жоқ адамдарды олардың азаматтығы бар елге немесе тұрақты мекендейтін мемлекеттеріне қабылдату, ауыстыру және транзиттік тасымалдау рәсімдеріндегі бірлескен іс-әрекеттердің бірізділігі мен реттілігін қамтамасыз ететінін айтты.

Талқылау барысында депутаттар азаматтығы жоқ адамдарды қайтару, қате реадмиссия жағдайындағы қаржылық жауапкершілікті бөлу және қайта қабылдау туралы өтініштерді қараудың жеделдетілген тәртібін қолдануға қатысты мәселелерді көтерді.

Сондай-ақ, шетелдегі қазақстандық азаматтардың құқын қорғау, соның ішінде Францияда төлқұжаты жоғалған жағдайдағы іс жүргізу тәртібін, заңда белгіленген жазаларды және құжаттарын қалпына келтіргеннен кейін қайта кіру мүмкіндігін талқылады.

Жалпы отырыста Қазақстан Үкіметі мен Білім, ғылым және мәдениет мәселелері жөніндегі Біріккен Ұлттар Ұйымы (ЮНЕСКО) арасындағы Қазақстанда 2-санаттағы орталық ретінде Орталық Азия өңірлік гляциологиялық орталығының мәртебесін қайта жалғастыру туралы келісім ратификацияланды. Құжатқа 2025 жылы 19 маусымда Астана қаласында қол қойылған болатын. Заң жобасы жөнінде Ғылым және жоғары білім министрінің міндетін атқарушы Гүлзат Көбенова баяндады.

Жұмыс тобының жетекшісі Гүлдара Нұрым бұл келісімнің мұздықтарды, қар мен мәңгі тоңды зерттеуге, сондай-ақ климаттың өзгеруі кезінде аймақтың су ресурстарына әсерін бағалау саласындағы халықаралық ғылыми ынтымақтастықты нығайтуға бағытталғанын айтты.

Орталық Азия өңірлік гляциологиялық орталығына сегіз жыл мерзімге 2-санаттағы орталық мәртебесі беріледі. Аталған Орталық өңірдің гляциологиясы мен су ресурстарын ғылыми тұрғыда зерттеу, білім беру және үйлестіру қызметін жалғастырады.

Гүлдара Нұрым Қазақстан халықаралық сарапшылар қатысатын бірлескен жобаларды, семинарлар мен оқыту бағдарламаларын өткізуге, сондай-ақ мұздықтарды бақылау және қорғау саласындағы ғылыми деректерді ашық алмасуға, заманауи технологияларды ілгерілетуге мүмкіндік алатынын атап өтті.

Құжатты талқылау барысында депутаттар ғылыми зерттеулердің нәтижелері мен шетелдік ғалымдардың қатысуы, ЮНЕСКО-ның Орталық қызметін бағалауы және оның Қазақстандағы жұмысын жалғастырудағы практикалық тиімділігі жөнінде сұрақ қойды. Қаржыландыру мен кадр мәселелері, соның ішінде жас мамандарды оқыту, шығындардың көбеюі, жергілікті сарапшыларды тарту және аймақтағы барлық елдің қаржылық қатысу мүмкіндігі талқыланды.

Сонымен қатар парламентарийлер елдің су ресурстарына қатысты ұзақ мерзімді болжамдарға, Алматы облысындағы мұздықтардың еруіне байланысты климаттық сын-қатерлерге, Қазақстанның БҰҰ-мен өзара іс-әрекетінің халықаралық құқықтық аспектілеріне тоқталды.

Мәжіліс Қылмыстық кодекс пен Қылмыстық-процестік кодекске толықтырулар енгізу туралы заңды екінші оқылымда қабылдады. Құжатты денсаулық сақтау қызметкерлеріне физикалық зорлық-зомбылық пен қатыгездік көрсеткені үшін жазаны күшейту туралы Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес депутаттар әзірлеген.

Жұмыс тобының жетекшісі Асхат Аймағамбетовтің айтуынша, түзетулер аясында медицина қызметкерлері мен жедел жәрдем жүргізушілеріне қатысты күш қолдану немесе күш қолдану қаупін төндіргені үшін қылмыстық жауапкершілік белгілейтін жаңа 380-3-бап енгізіледі.

– Дәрігерге жасалған шабуыл – зая кеткен уақыт, жасалмаған емдеу шаралары мен ұрланған өмір. Ал инсульт немесе жарақат кезінде әр сәт тұтас өмірге тең. Бұзақының кесірінен қолы сынған хирург – жасалмай қалған мыңдаған ота деген сөз. Соққыға жығылған жедел жәрдем жүргізушісі – жүздеген шұғыл шақыртуға бармай қалған бүтін бір бригада деген сөз. Сондықтан дәрігерді қорғау – әрбір қазақстандықтың денсаулығына кепілдігін қорғау. Біз осы заң арқылы "қызыл межені" белгілейміз. Ақ халатты абзал жанға жасалған шабуыл – бүкіл қоғамға жасалған қастандықпен тең! – деді А.Аймағамбетов.

Жаңа нормалар бойынша, адам өмірі мен денсаулығына қауіп төндірмейтін күш қолданғаны үшін немесе күш қолданбақ болғаны үшін 500-ден 1000 АЕК-ке дейін айыппұл салу, не болмаса сол мөлшерде түзету жұмыстарына немесе 600 сағатқа дейін қоғамдық жұмыстарға тарту, 2 жылдан 3 жылға дейін бас бостандығын шектеу немесе айыру жазасы ұсынылады. Егер ауыр әрекет жасалса, жаза 3 жылдан 7 жылға дейін бас бостандығын шектеу немесе бас бостандығынан айыру түрінде күшейтіледі.

Адам өмірі мен денсаулығына қауіпті күш қолдануға қатысты 5 жылдан 10 жылға дейін бас бостандығынан айыру жазасы қолданылады. Ол ауыр жағдайда жасалған болса, 7 жылдан 12 жылға дейін бас бостандығынан айыру жазасы беріледі.

Қылмыс құрамының элементтерін ажырату үшін депутаттар медицина қызметкерлері мен жедел жәрдем жүргізушілеріне қатысты зорлық-зомбылық көрсету қаупі үшін бөлек қылмыстық жауапкершілік енгізуді ұсынды. Заңда сондай-ақ Қылмыстық іс жүргізу кодексінде ішкі істер органдарының осы істер бойынша алдын ала тергеу мен анықтау жүргізу өкілеттігін нақтылау көзделген.

Сондай-ақ, жалпы отырыста Мәжіліс комитеттері жаңа заң жобаларын жұмысқа қабылдады. Олар: рейтингтік қызмет туралы заң жобасы мен оған ілеспе түзетулер; ЕАЭО мен үшінші тарап арасындағы бірыңғай кедендік транзит жүйесі туралы келісімді ратификациялау жобасы; телекоммуникация нарығын және деректерді өңдеу орталықтарын дамыту туралы түзетулер; Қазақстан мен Қытай үкіметтері арасындағы инвестицияларды көтермелеу және өзара қорғау туралы келісімді ратификациялау жобасы; техникалық және кәсіптік білім беру жүйесін жетілдіру және халықтың көші-қоны мәселелері туралы заң жобасы.

Жалпы отырыс соңында депутаттар мемлекеттік органдарға өзекті әлеуметтік-экономикалық мәселелер бойынша 22 сауал жолдады. Олар Мәжілістің ресми сайты мен телеграм арнасында жарияланды.