Мәжіліс депутаты Әбутәліп Мүтәлі Премьер-Министрдің орынбасары – Жасанды интеллект және цифрлық даму министрі Жаслан Мәдиевке ресми сауал жолдап, еліміздің толық цифрлануы үшін ұлттық чиптер дизайнын дамыту қажеттігін айтты, деп хабарлайды Egemen.kz.
Оның айтуынша, Мемлекет басшысы қойған жасанды интеллект пен толық цифрландыру міндеттері микросхемаларды жобалау саласынсыз орындалмайды.
Депутат қазіргі микросхемалардың маңызына тоқталып, олардың тұрмыстық техникадан бастап қауіпсіздік жүйелері, көлік және мемлекеттік қызметтерге дейінгі бүкіл цифрлық инфрақұрылымның негізі екенін айтты.
«Бұл бағытты жетілдірмей, шынайы цифрлық егемендік туралы айту қиын. Халықаралық тәжірибеге сүйенсек, чиптер дизайны индустриясын дамыту үшін міндетті түрде өз фабрикаларымыздың болуы шарт емес. Мысалы, өндірістік базасы болмағанына қарамастан британдық ARM компаниясы бүгінде әлемдегі смартфондардың 95%-ның архитектуралық негізін қалыптастырып отыр. Сол сияқты, нарықтық капитализациясы 4 триллион доллардан асқан NVIDIA компаниясының да өз өндіріс орындары жоқ, бірақ әлемдегі ең ірі микросхема өндірушісі. Қазақстаннан осындай нарықтарға жаңа ойыншыларды шығару – стратегиялық маңызы зор міндет», деді ол.
Әзірге Қазақстанда микросхемаларды жобалау және сынақтан өткізуге арналған зертхана, инфрақұрылым, білім беру бағдарламалары мен инженерлік кадрлар жеткіліксіз. Университеттер мен өндіріс арасындағы байланыс та әлсіз. Соның салдарынан еліміз дайын микросхемаларды импорттауға тәуелді болып отыр және жаһандық жартылай өткізгіштер нарығынан шет қалып келеді.
Депутаттың айтуынша, бұл нарықтың көлемі қазір жүздеген миллиард доллармен өлшенеді, ал 2030 жылдары оның мөлшері 1-2 триллион долларға дейін өседі деп күтіледі.
Ол Үкіметке чиптер дизайны бойынша кешенді мемлекеттік саясат әзірлеуді ұсынды.
«Кешенді мемлекеттік саясат аясында университеттер мен колледждерде зертханалар ашу, микросхемалардың ұлттық дизайн-орталығын құру, жобалау және тестілеу инфрақұрылымын дамыту, ғылыми жобалар мен стартаптарды қолдау, сондай-ақ микросхемаларды жобалау бойынша оқу бағдарламаларын енгізу көзделуі тиіс. Дәл осы базалық инфрақұрылымды құру еліміздің шынайы әрі тұрақты цифрландыруын қамтамасыз етеді», деп түйіндеді депутат.
