Бұл туралы Адам құқықтары жөніндегі уәкіл Артур Ластаев жазды.

Осыдан 77 жыл бұрын, 1948 жылдың 10 желтоқсанында Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясын қабылдады. Сондықтан дәл осы күні бүкіл әлемде Адам құқықтары күні атап өтіледі, деп хабарлайды inbusiness.kz сайты.

"Бұл – әрбір адамның негізгі құқықтарын жариялаған тарихтағы ең маңызды құжаттардың бірі. Декларацияның мақсаты – теңдік, негізгі бостандықтар және әділет қағидаттарына негізделген қоғам құру. Ол заманауи құқықты қорғау жүйесінің дамуына серпін беріп, халықаралық құқық қорғау тетіктерінің негізіне айналды.

Бұл күні бәріміз адам құқықтары – түрлі мәдениеттер мен жергілікті ерекшеліктерге бейімделетін құндылықтар ғана емес, саяси таңдау емес екенін тағы да ұғына аламыз. Бұл – әмбебап міндет және міндетті заңды күші бар құқықтық қағидаттар.

Адам құқықтарын қорғау және ілгерілету біздің мемлекет үшін әрқашан басым бағыт болып келді және солай қала береді", – деді А. Ластаев.

Оның сөзінше, кейінгі жылдары Қазақстан адам мен азаматтың құқықтары мен бостандықтарын қорғауды күшейтуге бағытталған ұлттық заңнаманы жаңғырту бойынша елеулі қадамдар жасады. Бұл бастамалар мемлекеттің халықаралық стандарттарға сай болуға және құқық қолдану тиімділігін арттыруға ұмтылысын көрсетеді.

"Негізгі бағыттардың бірі болып зорлық-зомбылықпен, соның ішінде тұрмыстық зорлық-зомбылықпен күрес табылады. Жауапкершілікті күшейту бойынша қатаң механизмдер енгізіліп, қылмыстық қудалауға негіздер кеңейтілді және жәбірленушілерді қорғаудың кепілдіктері күшейтілді. Баланың құқықтарын қорғау саласында да айтарлықтай өзгерістер жасалды.

2024 жылы әйелдердің құқықтары мен балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері бойынша заң қабылданды. Бұл заң кәмелетке толмағандарға қатысты зорлық-зомбылық қылмыстары бойынша татуласуға мүмкіндік бермей, ұрып-соғу және жеңіл зиян келтіруді қылмыс қатарына жатқызды.

Кәмелетке толмағандарға жыныстық сипатта тиіскені үшін, сондай-ақ өзін-өзі өлтіруге итермелеу немесе жәрдемдесу үшін қылмыстық жауапкершілік белгіленді. Кәмелетке толмағанды зорлағаны үшін енді тек өмір бойына бас бостандығынан айыру жазасы қарастырылған.

Биыл Мемлекет басшысы Қасым-Жомарт Кемелұлы Тоқаев "қалыңдық ұрлауды" қылмыстық жауапкершілікке жатқызу жөніндегі ұсынысты іске асыратын заңға қол қойды. Бұл заң адамды ұрлау және бостандығынан заңсыз айыру үшін жазаны (тиісінше 15 және 10 жылға дейін) күшейтті, жәбірленушіні босатқан жағдайда да кінәліні босатуға мүмкіндік бермейді. Бұған қоса, некеге тұруға мәжбүрлегені үшін жауапкершілік бекітілді

Тұрмыстық зорлық-зомбылықтан қорғау жүйесін қалыптастыру бойынша ауқымды жұмыс жүргізілді. Ұлттық заңнама халықаралық стандарттарға сәйкес келтіріліп, алдын алу шаралары күшейтілді, зардап шеккендерге әлеуметтік қолдау кеңейтілді.

Құқықтық қорғауға бағытталған заң шығару жұмысының маңызды бағыттарының бірі – кемсітушілікке қарсы іс-қимыл және гендерлік теңдікті қамтамасыз ету.

Сондай-ақ адам саудасымен күреске аса көңіл бөлінді.

Сонымен қатар қылмыстық заңнаманы гуманизациялау жүргізілуде. Бірқатар баптар бойынша санкциялар төмендетіліп, оңалту және түрме халқының санын азайтуға бағытталған жазаның баламалы шаралары енгізілді", – деді ол.

Сондай-ақ ол аталған өзгерістер Қазақстанның адам құқықтарын қорғау жүйесін нығайту және оны қазіргі заман сын-қатерлеріне бейімдеу бойынша дәйекті жұмысты жүргізіп жатқанын көрсететінін атап өтті.

"Бұл құқықтық мемлекет пен азаматтық қоғамның орнықты дамуының негізін қалайды.

Даму мәселесіне адам құқықтары тұрғысынан қарай отырып, тиімді әрі тұрақты нәтижелерге қол жеткіземіз. Сол себепті адам құқықтары орнықты даму мәселелерінің барлығында негізгі өзекті желі ретінде көрініс табады, ал ұлттық құқық қорғау ұйымдары соған қажетті институционалдық архитектураның маңызды элементтері болып саналады.

Құқық қорғауға бағытталған күн тәртібі – жүйелі және тұрақты үрдіс. Сондықтан адам құқықтарын ілгерілету және олардың іске асырылуын қамтамасыз ететін заңнамалық кепілдіктерді нығайту жөніндегі жұмыс одан әрі жалғастырылатын болады", – деді Адам құқықтары жөніндегі уәкіл.