Марафонның тарихына үңілсеңіз сонау көне гректер заманынан тамыр тартады. Есте жоқ ескі заманда жеңістің хабаршысы болған осы дәстүр бүгінде жаңа өмір салтын қалыптастырудың үздік үлгісіне айналған. Өзіңді өзің шыңдау арқылы жетістікке жететіндердің қатарында жастар да, жасы ұлғайған спортшылар да бар. Соның бірі – қазалылық марафоншы Мырзалы Меңдібаев.

Арал ауданының Ес­кіұра атты ауылында дүниеге келіп, көршілес Қазалыдағы Қожабақы елді мекенінде өсті. Жастайынан жаман әдеттен аулақ жүрді. Бірге өскен қатарластары арасында да шылым түтінін шиы­рып, есейе келе ащы судың дәмін татқандар көп емес еді. Керісінше, сол кезеңнің балалары спортқа бейім болып өсіпті. Үйдегі азғантай малды жайғай сала мектепке жүгіретін. Мырзалы да ауыл­да еркін күреспен айналысып, біраз жетістікке жетті. Әскерге барғанда да күрестен қол үзбей, бозкілемде талайды қапы қалдырған қағылез жігіт талайға үлгі болды.

Елге оралған соң түрлі салада еңбек етті. Құрылысшы болды, қарауыл да, күрішші де атанған кезі бар. Мұнай саласында қызмет атқарғанда оның спортпен айналысуға мұршасы болмап еді. Зейнетке шыға салысымен марафоншылардың қатарына қосылды. Ма­ра­фоншы болуына құрдасы Бағысбай Боранбаев ықпал еткенін айтады. Құрдастың дағдысына қызығып, өзі де күнделікті 10-15 шақырым жүгіретін жағдайға жеткен. Алғаш жүгіруге шық­қандағы қиындыққа шыдап, көп ұзамай өзінің баяғы спортшы қалпын қайта тапқандай болды. Осы уақытқа дейін жүздеген шақырымды артта қалдырды. Былтыр 42 шақырымдық марафонды 3,5 сағатта жүгіріп өтіп, екінші орын алды. Кейде санатқа бөлінбей, жүгіру жолына жастармен бірге шығатын кездер болады. Ең қиыны осы. Дегенмен де жастайынан жігерін шыңдаудың арқасында мұндай жарыстарда да көш соңында қалған кезі жоқ.

Қазір Қазалыдағы марафоншылар бір қауым ел. Бір-біріне қолұшын созып, ел аумағында өтетін үлкенді-кішілі жарыстардан қалмауға тырысады.

– Тірлікте талай теперіш көр­се де рухы сынбаған әкеміз жаман әдеттен бойымызды аулақ салуды, адалдықтан ауытқымауды үнсіз ғана үйретіп келеді. Ұзақ жылғы бейнеттен кейін сергектіктің соқпағын таңдаған әкем айналасына да сыйлы. Зейнетақысынан ақша үнемдеп, ел аумағында өтетін жарыстарға талмай қатысып жүр. Біраз сайысқа Еркебұлан Баубеков деген азаматтың қолдауымен барды. Кейде науқастанып қалған анам Маралға қарайлап, жарыстан бас тартатыны бар. Қан қысымымен құлаған анам да жаттығудың арқасында қайта тіктеліп, қатарға қосылды. Еліміздің қай түкпірінде де марафоншылар әкемнің төзімділігіне таңғалады, – дейді ұлы Қадырбек.

Қазірде марафоншыларды қолдауға көңіл бөле­тіндер кемде-кем. Жарыстың бәріне өздері қаржы табады. Қосымша жұмыс істеп, марафон алдында өздерінше қам жасайтыны бар. Сөйтіп жүріп еліміздің біраз өңі­рінде ұйымдастырылған жарыстарға қатысты.

– Былтыр Шымкентте өткен марафонды ұмытпаймын. Мәреге жақын қалғанда жас кезімде күресте сындырып алған аяғым сыр беріп, жүгіру қиындай түсті. Сонда да шыдап, алдыма бір адамды салып, екінші болып жеттім. Биыл да сол қалада өткен жарыстан бұйырғаны 4-орын болды. Жарыс жолына тұрсам болды, көптен бері мазалап жүрген денсаулығым сап басыла қояды. Жұрт дертіне дауа іздеп, аурухана мен дәріхана жағаласа, мен жүгіруге асығамын, – дейді М.Меңдібаев.

Жақында ғана Түркістанда өткен марафонға қатысып, 10 шақырымды еркін жүгіріп өтті. Мәреге жақындағанда екінші тынысы ашылғандай күй кешті. 66 жастағы марафоншы өмірінің мәніне айналған жарыс жолы алдағы уақытта да жалғасатынына бек сенімді.

Қызылорда облысы,

Қазалы ауданы