Қазақстан 25-ші қазан – Республика күнін атап өтуде. Осы айтулы датада Zakon.kz тілшісі түркиялық белгілі тарихшы, профессор Абдуллах Гүндодумен сұхбаттасып, Қазақстанның тәуелсіздік жылдарындағы даму жолы, ұлттық бірегейліктің қалыптасуы және түркі дүниесіндегі орны туралы пікірін білді.

Сарапшы өз сөзінде Қазақстанның тарихи тәжірибесіне, бейбітшілік пен теңдік қағидаларына негізделген сыртқы саясатына жоғары баға берді.

— Қазақстан биыл тәуелсіздігінің 34 жылдығын атап өтуде. Ал 25 қазан – Республика күні. Осы айтулы даталар қарсаңында Қазақстанның тарихи кезеңдерін сіз қалай бағалайсыз?

- Қазақстан қазіргі таңда әлемдік саясат аренасында аса маңызды жетістіктерге қол жеткізді. Кеңес Одағынан бөлініп шыққаннан кейін ел тәуелсіздік жолында және халықаралық қатынастарда маңызды қадамдар жасады. Көпжақты халықаралық ұйымдарға мүше болу арқылы Қазақстан өз егемендігін нығайта түсті. Қазақстан ұлттық мемлекет ретінде қалыптасу процесін жеделдетті. Тарих, мәдениет және әлеуметтану салаларында жасалған маңызды қадамдар елдің өркениеттік дамуына ерекше серпін берді. Білім беру мен мәдени саясатта дұрыс стратегия таңдалды деп есептеймін.

— Халықаралық қауымдастық Қазақстанды қалай қабылдайды?

— Қазақстан құрылу философиясы мен бүгінгі жетістіктері тұрғысынан халықаралық қауымдастық алдында тартымды мемлекет үлгісі ретінде танылады. Ел халықаралық тұрақтылық пен бейбітшілікке өз үлесін қосып, әрдайым бейбітсүйгіш мемлекет ретінде бағаланады. Әсіресе, түркі әлемі тұрғысынан Қазақстанның орны ерекше. Түркі дүниесі тұрғысынан қарағанда, Қазақстан – түркі әлемін толықтырып тұрған тұтас құрылымның ажырамас бөлігі. Қазақстанның тәуелсіздік алуы түркі әлемінің шынайы түрде қалыптасуына және нақты мәнге ие болуына жол ашты. Егер бүгінде біз "Түркі әлемі" туралы сенімді түрде айта алсақ, бұл – ең алдымен Қазақстанның тәуелсіздігі арқасында мүмкін болды. Биыл 25 қазан – Қазақстанның Республика күні, ал 29 қазан – Түркия Республикасының құрылған күні. Бұл — тарихи үндестік, ерекше жағымды сәйкестік. Қазақстан мен Түркия арасындағы тарихи күндердің осылайша үндесуі екі елдің бауырлас байланысын және ортақ тағдырлық жақындығын айқын көрсетеді. Одан бөлек, Қазақстан мен Түркия арасындағы байланыстарды Түркі мемлекеттері ұйымы аясында бағалау жайына келсек. Қазақстан – Түркі мемлекеттері ұйымының (бұрынғы Түрік кеңесі) белсенді мүшесі. Әсіресе, 2019 жылы ұйым атауы өзгерген кезде бұл бастаманың жүзеге асуына Қазақстан тікелей ықпал етті. Бұл – елдің түркі ынтымақтастығын дамытудағы жетекші рөлін көрсетеді.

— Президент Қасым-Жомарт Тоқаевтың бастамалары тәуелсіз Қазақстанның негізін қалаған құндылықтармен қалай сабақтасып жатыр?

— Президенттің бастамалары сол құндылықтарды жалғастырып, одан әрі дамытып келеді. Мен тарихшы ретінде Қазақстанның өзін тарихи тұрғыдан сипаттау тәсілін жоғары бағалаймын. Қазақ халқы өзін терең тарихи тамыры бар өркениетті халық ретінде қабылдайды. Қазақстанның геосаяси жағдайын ескерсек, елдің тарихи мұрасын қайта тану үдерісін де жоғары бағалаймын.

Қазақстан Қытай мен Ресей сияқты ірі мемлекеттермен көршілес орналасқан. Осы тұрғыдан алғанда, ол Алтын Орда дәуірінің мұрасын иеленіп, осы мемлекеттермен тең құқықты қатынас орнатуға ұмтылады.

— Қазіргі уақытта Қазақстан бұл тарихи кезеңдерді қалай зерделеуде?

— Ел бұл дәуірлерді ғылыми зерттеу мен білім беру арқылы терең меңгеріп, өз тарихындағы ең маңызды кезеңдер ретінде танып отыр. Бұл – Қазақстанның ұлы мемлекеттің заңды мұрагері ретінде теңдік қағидаларына негізделген мемлекетті құрудағы нақты қадамының көрінісі.

- Қазақстанның болашағы туралы пікіріңіз қандай?

— Қазіргі таңда Қазақстан – әлемдік бейбітшілік пен тұрақтылықтың, сондай-ақ түркі әлемінің өркениеттік дамуының стратегиялық орталығы. Мен, Түркия азаматы ретінде, Қазақстанның тәуелсіздігі мен дамуына ерекше қуанышпен қараймын. Ел халқын республика күнімен шын жүректен құттықтай отырып, мәңгі жасампаздық пен табыс тілеймін!