Премьер-министр Олжас Бектеновтің төрағалығымен өткен Үкімет отырысында биылғы 9 айдағы еліміздің әлеуметтік-экономикалық даму қорытындылары мен республикалық бюджеттің атқарылу барысы қаралды. Жиында О.Бектенов Президент Қасым-Жомарт Тоқаев халықтың табысын арттыруда саннан сапаға көшуді тапсырғанын атап өтті.

«Мемлекет басшысы өткен аптада экономикалық даму сапасын арттыру мәселелеріне арналған кеңесте макроэкономикалық тұрақтылық­ты нығайту, азаматтардың әл-ауқа­тын көтеру мен инфляция деңгейін төмендету шараларын қабылдауды тапсырды. Президент халықтың табысын жақсартуда саннан сапаға көшудің маңызды екенін атап өтті», деді отырыста О.Бектенов.

Үкімет басшысы биылғы 9 айдың қорытындысы бойынша ішкі жалпы өнімнің өсімі 6,3%-ды құрап отырға­нын айтты. Дегенмен экономиканың ор­нық­ты өсуі үшін бірқатар бағыттарда оның ішінде өнеркәсіп, құрылыс, сауда және көлік сияқты негізгі салаларда өсу қарқынын одан әрі арттыра түсу керек екенін де ескертті.

Өңдеу өнеркәсібіндегі ахуал басты назарда болуға тиіс. Жылдың жоспарлы көрсеткіштеріне қол жеткізу үшін барлық резервтерді пайдалану қажет. Қабылданып жатқан шараларды іске асыру мен сол арқылы экономикалық өсу көрсеткіштеріне қол жеткізу жергілікті жерлерде қамтамасыз етіледі.

«Сондықтан әкімдер тарапынан бар­лық саладағы жағдайдың тікелей бақы­лауға алынуы – аса маңызды мәселе. Негізгі макрокөрсеткіштер бойынша 11 өңірде оң динамика қалыптасты. Ал Абай, Ұлытау, Атырау облыстары артта қалып отыр. Артта қалған өңір басшылары жағдайды өзгертуге бар күшін салуы қажет», деді Премьер-министр.

Инфографиканы жасаған – Амангелді Қияс, «ЕQ»

Қазіргі жағдайда экономиканы одан әрі әртараптандыру, инвестиция тарту мен тұрақты жұмыс орындарын құру үшін мемлекет пен бизнес бірлесіп, тиім­ді жұмыс істеуге тиіс. Экономика­лық өсу ди­намикасын арттыру мақсатында келесідей шараларды қабылдау қажет.

Бірінші. Инфляция деңгейін төмендету үшін тұтыну бағаларын тұрақтандыру жұмысын күшейту керек. Инфляцияға сырттан келетін азық-түлік бағалары қысым көрсетіп отыр. Сондықтан ішкі нарықты отандық өніммен барынша қамтамасыз етіп, азық-түлік тауарларының тұрақтандыру қорларын жедел қалыптастырған жөн.

«Мемлекет басшысы атап өткендей, тұтынушылық несие беру ісін тұрақ­тандыру бойынша батыл шаралар қабылдау қажет. Банктер мен несие беру ұйымдары, сауда нүктелері та­уар бағасындағы бөліп төлеудің нақты құнын, сондай-ақ несиелеу кезіндегі барлық артық төлемдерді толық ашып көрсетуге тиіс. Бұл бағытта бұқаралық ақпарат құралдары мен әлеуметтік желілерде тиісті түсіндіру жұмыстарын жүргізу керек», деді О.Бектенов.

Екінші. Тұрғын-үй коммуналдық шаруашылық инфрақұрылымы жан-жақты жаңғыртуды қажет етеді. Осы салада Ұлттық жоба іске асырылуда. Үкімет ұстамды тарифтік саясатты қолдап отыр. Сондықтан аталған жұмыс ұзақмерзімді қаржыландыру мен монополистердің операциялық шығыстарын қайта қарау есебінен қамтамасыз етіледі.

«Жыл соңына дейін халық үшін коммуналдық қызмет тарифтерін өзгер­ту жоспарланып отырған жоқ. Жалпы, кез келген тарифтік өзгерісті халық­­­тың тұрмыс сапасы мен мемлекет­­тің экономикалық саясатының басым­дықтарын ескере отырып, тең­герім­ді түрде жүргізу керек», деген Үкімет басшысы жауапты мемлекеттік орган­дар мен әкімдіктерге азаматтардың сатып алу қабілетін қолдауды, бағаны тұрақ­тан­дыру мен инфрақұрылымның орнықты жұ­­мысын қамтамасыз ету бойынша қо­сымша шаралар қабылдауды тапсырды.

Үшінші. Мемлекет басшысы халыққа Жолдауында өңдеу өнеркәсібін дамытуға тың серпін бере отырып, экономиканы әртараптандыруды жеделдету міндетін қойды. Бұл орайда терең өңдеу өндіріс­терін дамытуға, сондай-ақ ішкі және сыртқы нарықтарда сұранысқа ие өнім­дерді шығаруға басымдық берілуге тиіс.

«Салалық министрліктер мен ұлттық компаниялардың басшыларына ұзақ­мерзімді шарттар мен офтейк-келісімдер арқылы отандық тауар өндірушілердің жүктемесін арттыру мен оларды тапсырыстармен қамтамасыз ету мәселелерін тікелей бақылауға алуды тапсырамын», деді Премьер-министр.

Сондай-ақ отандық шикізатты өңдеу барысында, бірінші кезекте жергілікті қайта өңдеу кәсіпорындарына басымдық берілуі қажет. Жауапты мемлекеттік органдарға өңдеу секторына инвестиция тарту жұмысын күшейту үшін қолайлы жағдай жасауды да тиісті ведомстволарға жүктеді.

Төртінші. Мұнай-газ саласы эконо­ми­каның өсуіне үлкен үлес қосып келеді. Мұнай өндірісінде оң динамика қалыптасып отыр. Энергетика министр­лігіне өндіріс қарқынын төмендетпей, операторлармен бірлесіп, Теңіз, Қашаған және Қарашығанақ ірі кен орындарының тұрақты жұмысын қамтамасыз ету ісі тапсырылғаны жөн.

«Газ саласында да өсім бар. Энергетика министрлігі Қарашығанақ және Қашаған кен орындарында үш газ өңдеу зауытын салу жобаларын жеке бақылауда ұстауы қажет», деді О.Бектенов.

Бесінші. 9 айдың қорытындысы бо­йынша инвестиция тарту жоспары 93,3%-ға орындалды. 20 өңірдің ішінде тек 11 өңір ғана нысаналы көрсеткішке қол жеткізді. Инвестицияларды қолдау­дың қолда бар тетіктеріне қарамастан, 9 өңір жоспарлы көрсеткіштерді орындай алмады.

«Бұл жағдай әкімдер төрағалық ететін Өңірлік инвестициялық штабтардың жұмысында олқылықтардың барын көрсетеді. Әр жобаға басынан аяғына дейін жеке қолдау көрсету мен олардың уақтылы іске асырылуын қамтамасыз ету – аса маңызды міндет. Сыртқы істер министрлігіне, салалық министрліктер мен әкімдіктерге инвестициялық жобаларды тарту мен қолдау жұмысын күшейтуді тапсырамын», деді Үкімет басшысы.

Алтыншы. Биыл ауыл шаруашы­лығы саласы айтарлықтай өсу қар­қы­нын көрсетті. Бұл егіс алқап­тарын әртарап­тандыру мен агротехнологияларды тиімді қолдану нәтижесінде мүмкін болды.

«Жиналған өнімді сақтап, өткізу үшін әкімдіктер мен Ауыл шаруашылығы, Сауда және Көлік министрліктері үйлесімді жұмыс істеуге тиіс. Сондай-ақ Қаржы және Ұлттық экономика министрліктерімен бірлесіп, келесі жылы агроөнеркәсіп кешенін уақтылы қаржыландыру жұмыстарын жүргізу қажет», деді О.Бектенов.

Жетінші. Еліміздің транзиттік мүмкін­діктерін одан әрі арттыру үшін айтар­лықтай әлеует бар. Көлік ми­нистрлігі сала­лық ұлттық компаниялар­мен бірге негізгі инфра­құрылымдық жобалардың уақтылы әрі сапалы іске асырылуын қамтамасыз етуі қажет. Бұл еліміздің көлік жүйесін дамытуда стратегиялық маңызға ие.

Атап айтқанда, автожол желілерінде және «Алматы айналма теміржол» жобасында құрылыс жұмыстарын уақтылы аяқтау керек. Сондай-ақ «Достық-Мойынты» учаскесінде экспорттық және транзиттік тасымалдарды ұлғайту мәселесіне баса мән берген жөн.

«Бұған қоса, шетелдік рұқсат бланкі­лерін электрондық форматқа көшіру бойынша жұмыстарды жалғас­тыру қажет. Бұл шаралар тасымалдау көлемін ұлғайтуға әрі көлік желісінің сапасын арттыруға мүмкіндік береді», деп атап өтті Үкімет басшысы.

Сегізінші. Биылғы 9 айда ішкі тауар айналымы өсіп отыр. Бұл тұрақты жұмыс орындарына және өнімді сату көлемінің өсуіне кепілдік береді. Осы орайда тауарларды таңбалау мен қадағалау жүйесімен қамту, сондай-ақ электрондық сауданы дамыту есебінен ішкі нарықта ашықтықты қамтамасыз ету маңызды.

«Сауда және интеграция министр­лігі мүдделі мемлекеттік органдармен бір­лесіп, негізгі тауарлар бойынша мін­­детті таңбалаудың орындалуына мони­­торинг жүргізуі қажет. Сондай-ақ отандық өндірушілер үшін таңбалауды жеңіл­дету мәселесін пысықтауға тиіс. Бұған қоса отандық онлайн-алаң­дар­ды қол­дай отырып, қадағалау жүйесі­мен интеграция­лауды қоса алғанда, электрон­дық сау­даны дамытуға бағытталған ынталандыру жөніндегі шараларды әзірлеу қажет», деді Премьер-министр.

Қорыта айтқанда, экономиканың тұрақты өсуі үшін барлық мемлекеттік органдар мен әкімдіктер және бизнес қауымдастық жанын салып жұмыс істеп, бар күш-жігерін жұмылдыруға тиіс. Бұл міндетті шешуге қажетті құралдар тиісті мемлекеттік органдарда жеткілікті екенін айтқан Үкімет басшысы, орынбасарларына өз бағыттары бойынша әлеуметтік-экономикалық дамудың бекітілген индикаторларының орын­далуы­на бақылауды күшейтуді жүктеді.