Ұлттық статистика бюросының болжамды деректеріне сәйкес, 2025 жылдың алғашқы төрт айында Қазақстан экономикасы 6%-ға өсті, деп хабарлайды Egemen.kz.

Ұлттық статистика бюросының алдын ала деректеріне сәйкес, 2025 жылдың қаңтар–сәуір айларында Қазақстанның нақты ЖІӨ 6%-ға өсті. Бұл қаңтар-наурыз айларындағы өсімнен (5,6%) жоғары және 2024 жылдың сәйкес кезеңіндегі көрсеткіштен (3,4%) шамамен екі есе көп. Үш ай қатарынан экономикалық өсім қарқыны үдемелі: қаңтарда — 3,8%, екі айда — 5,4%, үш айда — 5,6%. Бұл нәтижеге тауар өндірісінің күшеюі мен қызмет көрсету ауқымының кеңеюі бірдей әсер етті.

Нақты сектор: өнеркәсіп пен құрылыс алда келеді

Тауар өндіру көлемі 7,5%-ға артып, экономиканың басты локомотиві болып отыр. Өнеркәсіптік өндіріс 6,4%-ға өсті, оның ішінде өңдеуші өнеркәсіп 7,2%-ға ұлғайған.

Артып отырған өнімдердің қатарында — күнбағыс майы, ұн, қант, күріш, табиғи уран, бензин, дизель отыны, бетон, тыңайтқыштар, болат, шойын, жалпақ прокат, жүк вагондары, дизель және теміржол локомотивтері бар.

Кен өндіру өнеркәсібі де екпін алды — өсім 7,1% (бірінші тоқсанда — 6,1%). Бұған мұнай (8,8%), көмір (11,2%) және металл кендерін (1,4%) өндіру көлемінің артуы ықпал етті.

Құрылыс саласы да айтарлықтай үлес қосып отыр: орындалған құрылыс жұмыстарының көлемі 16,2%-ға өсті. 4,9 млн шаршы метр тұрғын үй пайдалануға берілді — бұл 6,8%-ға артық. Негізгі жобалар қатарында — Маңғыстаудағы тұщыту кешені, Қостанайдағы KIA зауыты, Түркістандағы «Састөбе» химия зауыты, Павлодардағы Ертіс үстіндегі көпір, Жамбыл облысындағы биофармацевтикалық және сода зауыттары, сондай-ақ мектептер, инженерлік инфрақұрылым, жолдар мен тұрғын үйлер бар.

Қызмет көрсету секторы: сауда мен көлік саласы қарқын алды

Қызмет көрсету саласы 5,3%-ға өсті. Сауда — 7%, көлік — 22,4%-ға артты. Бұл логистиканың қалпына келуі мен жүк ағынының көбеюімен байланысты. Көлік саласындағы өсім, негізінен, теміржолмен жүк тасымалдау қызметінің ұлғаюымен қамтамасыз етілді: бұл қызметтің жалпы саладағы үлесі — 20,5%. Елдегі жүк айналымының 65%-ын «Қазақстан темір жолы» ұлттық компаниясы қамтамасыз етуде. 2025 жылдың қаңтар–сәуірінде КТЖ-ның нетто жүк айналымы 92,1 млрд тонна-шақырымды құрап, 2024 жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 9,8%-ға артты.

Жүк тасымалдау көлемі 85 млн тоннаға жетіп, 4,5%-ға ұлғайды. Оның ішінде ішкі тасымал — 54,6 млн тонна, экспорт — 30,4 млн тонна (былтырғыдан 12,7%-ға көп).

Қаржылық қолдау мен кластерлік даму

2025 жылы «Бәйтерек» холдингі арқылы жеңілдетілген қаржыландыру көлемі — 8 трлн теңге. Бұл ЖІӨ өсіміне қосымша 1,3 пайыздық пункт қосуы мүмкін. Қаражат шағын және орта бизнеске, тұрғын үй құрылысына және ұлттық жобаларға бағытталады.

Нефтехимиядан туризмге дейінгі терең өңдеу бойынша 17 ірі жоба айқындалды.

Мақсаттар:

• 2030 жылға дейін ШОБ-тың ЖІӨ-дегі үлесін 40%-ға жеткізу;

• IT қызметтер экспортын 1,5 млрд АҚШ долларынан асыру;

• Жыл сайынғы тікелей шетелдік инвестициялар көлемін 24–25 млрд долларға жеткізу.

Сыртқы тәуекелдер мен макроэкономикалық бағдарлар

Сәуір айынан бастап сыртқы нарықтағы жағдай қиындай түсті: АҚШ-тың тариф саясаты, OPEC+ мұнай өндіруді ұлғайту туралы шешімі, логистикалық іркілістер мен қаржы нарықтарындағы жоғары құбылмалылық мұнай бағасы мен жаһандық сұранысқа қысым көрсетуде. Қазақстан үкіметі макроэкономикалық тұрақтылықты сақтай отырып, инвестициялар мен экспортты ынталандыру және отандық компанияларды жаһандық тізбектерге интеграциялау бағытын ұстануда.

2025 жылдың алғашқы төрт айындағы орнықты өсім экономикадағы әртараптандыру саясатының тиімділігін дәлелдеді. Құрылыс секторы мультипликативті әсер берсе, индустрия қарқынды дамып, қызмет көрсету саласы жандана түсті. Ендігі міндет — өндіріс құрылымын күрделендіру, инновациялар енгізу және экспорттық нарықты кеңейту арқылы бәсекеге қабілеттілікті арттыру.

«6%-дық өсім — жақсы нәтиже. Оның үстіне, бұл өсімнің басым бөлігі мұнай мен газ өндіруге қатысы жоқ. Бұл маңызды белгі. Нарық тұрақсыз кезде экономика мұнайға ғана сүйене алмайды. Диверсификация — жалғыз жол. Алайда логистика мен қаржы инфрақұрылымына ірі инвестицияларсыз алдағы үш жылда ШОБ-тың орнықты өсуі туралы айту қиын», дейді қаржыгер Расул Рысмамбетов.

Сонымен қатар макроэкономист Эльдар Бейсимбековтың айтуынша, өңдеуші өнеркәсіптің алда болуы жақсы нәтиже.

«Қазір құрылымдық өзгерістер туралы айтуға ерте болса да, бағыт айқын. Негізгі міндет — күрделі өнімдерді өндіру мен жоғары қосылған құны бар өнім экспортын арттыру. Мұндай өндіріс тұрақты өсімді қамтамасыз етіп, жақсы жалақылы жұмыс орындарын аша алады», дейді ол.