Елде ірі қара мал саны 9 млнға жуықтады. Биыл 3 млнға тарта төл алынды. Алайда зеңгі баба тұқымын 30 қазанға дейін сыртқа шығаруға болмайды. Бұған ала топылы ағайын алаңдаулы.

Былтыр өзбекстандықтар біздің елден 14 мың бас жылқы, 75 мың ірі қара, 41 мың уақ мал сатып алған. Тірі малды әкетуге қойылған уақытша шектеу елдегі малдың бағасына қалай әсер етеді?

Төрт түлік төр жайлаудан түсті. Көк шөпке тойынған семіз малды пұлдайтын кез осы. Өйткені қысқы азықты қамдау керек. Баянауылдық шаруа осылай дейді. Иә, күз келе малға сұраныс көп. Саудагерлер сойып та, тірідей де алып жатыр. Бірақ баға төмен.

Қазір елден мал шығаруға болмайды. Яғни 10 қазанға дейін сиырды, 30 қазанға дейін бұқаны сыртқа сатуға рұқсат жоқ. Бұған атқа мінерлер алаңдаулы. Мәжіліс депутаты экспортты шектеу фермерлерге ауыр соққы болып отыр деп Олжас Бектеновке сауал жолдады.

Жигули Дайрабаев, ҚР Парламенті Мәжілісінің депутаты:

- Экспортты шектеу фермерлерге ауыр соққы болып тиіп отыр. Фермерлер болашақта өнімін еркін сата алмайтынын білсе, мал басын көбейтуге ынтасы төмендейді. Бұл керісінше, ұсыныстың азаюына және ішкі бағаның одан әрі өсуіне алып келеді. Сондықтан, ішкі нарықтағы бағаны тұрақтандыру шараларын қайта қарауды, делдалдар мен алыпсатарлардың әрекетін шектеуді, ал фермерлерге өнімін еркін өткізуге мүмкіндік беруді сұраймыз.

Иә, тірі малды әкетуге уақытша шектеу болғанымен, сойып сатуға болмайды деген заң жоқ. Елде қаңтар–маусым айларында 183 мың тонна сиыр еті өндірілді. Оның 20 мың тоннадан астамы экспортталды.

Мәрлен Оспанов, ҚР АШМ Сыртқы сауда басқармасының басшысы:

- Ел ішінде қайта өңдеу саласын дамыту арқылы жаңа жұмыс орындарын құруға ықпал етеді, сондай-ақ ішкі нарықта ет ұсынысының артуы түпкі тұтынушылар үшін бағаның тұрақтандыруына әкеледі.

Иә, жауапты министрлік өкілдері бағаны тұрақтандырамыз деп шырылдап жүр. Ал Ұлттық экомика министрі ет бағасының төмен болуы мал шаруашылығының дамуына теріс әсер етеді, дейді.

Серік Жұманғарин, ҚР Премьер-Министрінің орынбасары – Ұлттық экономика министрі:

– Малшылар күні-түні жұмыста. Демалыс жоқ. Отпуск жоқ. Қазір онда ешкім барғысы да келмейді. Өте ауыр жұмыс. Қалай арзан болады еттің бағасы? Біраз жыл еттің бағасы тұрақты болды. 10 шақты жыл. 2500 тг, 2900 тг. Ол деген мал шаруашылыққа кері әсер етті. Себебі ешкімнің қызығушылығы болған жоқ. Баға көтерілді, соған қазір біраз адам бастарын аударып жатыр.

Экспортты арттырып, бағаны тұрақтандыру үшін ірі-қараны көбейту керек. Бірақ даладағы малдың бәрі пышаққа іліне бермейді. Оларды семірту үшін бордақылау алаңдарын көптеп салу қажет. Қазір осы мақсатта шаруаларға 5 пайызбен бір жыл мерзімге жеңілдетілген несие беріліп жатыр. Ол үшін Бағдарламаға 50 млрд теңге қаражат бөлінген. Бастама бордақылау алаңдарының жүктемесін 60 пайызға дейін жеткізуге мүмкіндік бермек.