2025 жылғы 28 тамыздағы ҚР Көлік министрінің м.а. бұйрығымен республикалық маңызы бар жалпы пайдаланымдағы автомобиль жолдарының (учаскелерінің) ақылы бөліктерінен өту үшін ақы алу қағидаларына өзгерістер енгізілді, деп хабарлайды Zakon.kz.

Атап айтқанда, қағидалар жаңа редакцияда ұсынылды.

Онда ақылы жол учаскелерінде ақылы қозғалысты ұйымдастыру жол жүру үшін ақы алу бағдарламалық-аппараттық кешені арқылы жүзеге асырылатыны көрсетілген.

Ақылы учаскеден өту пайдаланушы мен ұйымдастырушы арасындағы шарт негізінде жүргізіледі. Ақылы учаскені пайдалану шарты жария шарт болып саналады. Жария шарттың жасалған сәті – көліктің ақылы учаскеге кірген уақыты.

Автокөлік құралдарының ақылы учаскелерден өту ақысы ҚР ұлттық валютасында төленеді.

Жол жүру ақысы пайдаланушы тарапынан жария шартта көзделген тәсілдермен төленеді.

Ұйымдастырушы ақылы автомобиль жолдарына (учаскелеріне) кірер алдында кіретін жерлерге ақылы учаскеге кіру туралы хабарлама бар ақпараттық табло орнатады.

Ақпараттық таблода мынадай мәліметтер көрсетіледі:

• төлем мөлшерлемелері;
• ақылы учаскенің ұзындығы;
• жол жүру ақысын төлеудің мүмкін тәсілдері;
• ұйымдастырушының байланыс орталығы туралы деректер.

Пайдаланушы ақылы автомобиль жолдарымен жүруге қатысты сұрақтар бойынша ұйымдастырушыға мына тәсілдер арқылы жүгіне алады:

• ақы алу пунктіндегі өкілдерге (бар болған жағдайда);
• клиенттерге қызмет көрсету орталықтарына (бар болған жағдайда);

ҚР бойынша бірыңғай байланыс орталығына, оның қысқа нөмірі жария шартта немесе ұйымдастырушының ресми интернет-ресурсында көрсетіледі.

Ақы алу пункті болған жағдайда ұйымдастырушы жол жүру ақы алу пунктінде кептеліс болдырмау үшін шлагбаумдарды ашып, автокөліктердің тез өтуін қамтамасыз етеді, бұл ретте жол жүру ақысы толық көлемде есептеледі.

Жол жүру ақысы ақылы автомобиль жолының (учаскесінің) әрбір аймағы үшін белгіленген мөлшерлемелерге сәйкес, нақты жүріп өткен қашықтыққа қарамастан алынады.

Автокөлік құралы бақылау аркасы арқылы өткен кезде ұйымдастырушы ақылы учаскелерде орналасқан сәйкестендіру техникалық құралдары арқылы пайдаланушы мен оның автокөлігі туралы деректерді жинауды, тіркеуді және өңдеуді жүзеге асырады.

Мұндай деректерге автокөліктің фото және бейнебейнелері, салмақтық және габариттік параметрлері, мемлекеттік тіркеу нөмірі, ақылы учаске аймақтарынан өткен күні мен уақыты жатады.

Егер автокөлік ақы алу пунктін айналып өтіп ақылы учаскеге кірсе (бар болған жағдайда), көлік құралының өтуі бақылау аркаларында тіркеледі.

Ақша қаражаты пайдаланушының жеке шотынан немесе мемлекеттік тіркеу нөміріне тіркелген шотынан көлік құралы аркадан немесе ақы алу пунктінен (бар болған жағдайда) өткен кезде бағдарламалық-аппараттық кешенде автоматты түрде есептен шығарылады.

Төлем жүзеге асырылған жағдайда ұйымдастырушы мемлекеттік тіркеу нөміріне немесе жеке шотқа тіркелген есепшоттан пайда болған берешек сомасын автоматты түрде есептен шығарады. Қаражат жеткіліксіз болса, бар сомаға сәйкес қарыз ішінара өтеледі.

Ақылы учаскеден ақы алу пункті арқылы шыққан кезде пайдаланушы ақпараттық таблода көрсетілген автокөліктің мемлекеттік тіркеу нөмірінің дұрыстығын тексеруі тиіс. Қате анықталған жағдайда пайдаланушы ұйымдастырушы өкілдеріне жүгіне алады.

Ақылы учаскелерден басқа автокөлікті иілгіш тіркемемен сүйреп өтетін автокөлік құралы жүрген жағдайда, ақы екі автокөлік бірлігі үшін де алынады.

Көзделгендей, автокөлік құралы бақылау аркасы арқылы өткеннен кейін ақылы жол учаскесінің аймағы үшін жол жүру ақысы есептеледі, ал арканы айналып өтіп өткен жағдайда – ақы келесі бақылау аркасын кесіп өткеннен кейін есептеледі.

Ұйымдастырушы төлем алу бағдарламалық-аппараттық кешенінде апаттық режим орын алған жағдайда, есептеу механизмдерін өзгертеді және кешенді ажыратады.

Сондай-ақ, ұйымдастырушы ақылы автомобиль жолы учаскесі орналасқан әкімшілік-аумақтық бірлікте тіркелген автокөлік құралы үшін оның жүк көтергіштігі мен түріне қарай абонемент ұсынады. Егер жүк көлігінің тіркемесі болса, абонемент жүк көтергіштігі 15 тоннадан асатын автокөлік құралы үшін рәсімделгендей беріледі.

Абонементтің қолданылу күші пайдаланушы таңдаған тек бір ақылы жол учаскесіне ғана таралады.

Әкімшілік-аумақтық бірлікте бірнеше ақылы жол учаскелері болған жағдайда, пайдаланушы әрбір ақылы учаске үшін жеке абонемент сатып алады.

Көлік құралының мемлекеттік тіркеу нөмірі иесі тарапынан өзгертілген жағдайда (тіркеу аймағын өзгертпестен), осы автокөлік құралына рәсімделген абонемент өзінің қолданысын бүкіл мерзімге сақтайды.

Пайдаланушы қайтыс болғанда, банкрот деп танылғанда немесе автокөлікті сатқанда абонемент басқа пайдаланушыға берілмейді және қайта рәсімделмейді. Мұндай абонемент күшін жояды.

Абонементтің қолданылуы ақылы учаске өтетін облыс шекарасына байланбайды. Автокөлік құралының абонемент бойынша жүруі облыстардың әкімшілік шекараларына емес, ақылы учаскелерге бекітілген бақылау аркалары арқылы тіркеледі.

Абонемент пайдаланушыларға ақылы учаскелер бойынша жиналған берешегін өтегеннен кейін беріледі.

Абонемент үшін төлем пайдаланушыны бағдарламалық-аппараттық төлем алу кешенінде тіркегеннен кейін, ұйымдастырушы белгілеген тәсілдермен жүзеге асырылады.

Ұйымдастырушыға төлем алу бағдарламалық-аппараттық кешенінде техникалық жұмыстар жүргізу қажеттілігі туындаған жағдайда, ол кешеннің жұмысын апаттық режимге ауыстыруға құқылы. Бұл кезде пайдаланушылардың шоттарына қатысты барлық операциялар апаттық режим аяқталғаннан кейін өңделеді.

Пайдаланушы жеті күнтізбелік күн ішінде жол жүру ақысын төлемеген жағдайда, сегізінші күні ұйымдастырушы материалдарды Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқықбұзушылық туралы кодексінің 628-бабына сәйкес қарау үшін көлік бақылау органдарына жолдайды.

Автокөлік құралы төлем алу пунктіне немесе бақылау аркасына мемлекеттік тіркеу нөмірлік белгісінсіз келген жағдайда, бағдарламалық-аппараттық кешен сол бағыттағы ақылы учаскенің барлық аймақтары үшін жол жүру ақысын есептейді.

Ұйымдастырушы жол қозғалысының қауіпсіздігі мен үздіксіздігіне әсер ететін ақауды анықтаған жағдайда, жөндеу жүргізуді талап ететін жолдың ақылы учаске бөлігінде ақы алу анықталған ақау жойылғанға дейін уақытша тоқтатылады.

Көрсетілгендей, ұйымдастырушы мемлекеттік нөмірлік белгісіз көліктің жүруі жағдайында уәкілетті мемлекеттік органның ішкі регламентіне сәйкес ақылы автомобиль жолдары (учаскелері) бойынша ақы есептеу алгоритміне өзгерістер енгізеді.

Бұл бұйрық 2025 жылғы 15 қыркүйектен бастап күшіне енеді.