Жаңа Салық кодексі бизнестің дамуына өз ықпалын тигізуге дайын тұр.

Бұл туралы inbusiness.kz сайтына "Fortune Partners" ЖШС салық департаментінің өкілі Ерлан Құспанов айтып берді.

– Жаңа Салық кодексі салық әкімшілендіруін едәуір жеңілдетуді көздейді. Бұл реформаның негізгі мақсаты қандай деп ойласыз? Сіздің ойыңызша, ол Қазақстандағы жалпы іскерлік ортаға қалай әсер етеді?

– Жаңа Салық кодексі туралы айтқанда, көпшіліктің наразылығын тудырған ҚҚС мөлшерлемесінің көтерілуі мен шағын бизнеске арналған арнайы жеңілдетілген режимдердің қысқаруы сияқты өзгерістерді айналып өту мүмкін емес. Десе де, егер реформалардың түпкі идеясын қарастырсақ, мұндағы басты мақсат – қоғамда салық мәдениетін қалыптастыру.

Салық саласында өзгеріс енгізудің қажеттілігі бұрыннан бар еді. Себебі, кейбір салық төлеуші салықты оңтайландыру тетіктерін теріс пайдаланып келді. Біздің тәжірибемізде бизнесті жасанды түрде бөлшектеу, шағын бизнес субъектілері арқылы кәсіпкерлік қызметті ұйымдастыру және салық жүктемесін әдейі азайту сияқты жағдайлар жиі кездеседі. Мұндай тәсілдер бюджетке миллиардтаған теңге түсімнің түспеуіне себеп болды. Сондықтан, бұл мәселелерді реттеу қажет еді.

Ал егер адал жұмыс істейтін салық төлеушілерді алып қарасақ, олар мұндай әдістерді қолданбайды. Бірақ, дәл солардың өзіне бұл реформалар кері әсерін тигізіп, кейбір компаниялардың қаржылық жағдайына нұқсан келтіруі мүмкін.

– Кодексте салықтар 20%-ға қысқаратыны айтылған. Бұл нақты қандай салық түрлеріне қатысты?

– Иә, расында, жаңа Салық кодексінде бірқатар салықтың жойылуы қарастырылған. Атап айтқанда:

Біртұтас жер салығы (ол жеке табыс салығын қайталап тұрғандықтан) – толық жойылады;

Сыртқы жарнаманы орналастыру үшін төлем және жекелеген қызмет түрлеріне арналған лицензиялық алымдар енді болмайды;

Сонымен қатар, алты түрлі алым және бес түрлі мемлекеттік баж салығы қысқартылады.

Менің ойымша, бұл өзгерістердің барлығы салық жүйесін жеңілдетуге бағытталған. Мұны мен сөзсіз оң қадам деп есептеймін.

– Кодекс салық әкімшілендіруінің жаңа тәсілдерін енгізіп отыр. Атап айтқанда, камеральдық бақылау енді ескерту мен кезең-кезеңімен әрекет ету сипатына ие болады. Бұл бұрынғы тәсілден несімен ерекшеленеді және бизнестің салық органдарымен қарым-қатынасын қалай өзгертеді?

– Басты айырмашылық – камеральдық бақылау енді жазалаушы емес, алдын алу сипатында болады. Бұрын сәйкессіздік анықталған сәтте шоттар бірден бұғатталып, электрондық шот-фактуралар жазуға шектеу қойылатын. Енді салық органдары алдымен ескерту береді, қателерді түзетуге уақыт береді, содан кейін ғана қажет болса, шара қолданады.

Бұл – мемлекет пен бизнес арасындағы өзара ашықтықты арттырып, салықтық бақылауды ашық әрі сенімді ететін өзгеріс.

– Салықтық берешекті өндіріп алу, кейінге қалдыру немесе бөліп төлеу тәртіптері жеңілдетілген. Әсіресе, шағын берешек сомалар бойынша бизнес шоттары бұғатталмайтыны назар аудартады. Бұл өзгерістер шағын және орта бизнеске қаншалықты маңызды және жалпы қаржылық тұрақтылыққа қалай әсер етеді?

– Бұл өзгеріс – меніңше, шағын және орта бизнес үшін өте маңызды жаңалық. Бұрын аз ғана берешек те компания шоттарының бұғатталуына әкеліп, бүкіл жұмысын тоқтатып тастайтын.

Енді берешек көлемі мен сипатына қарай, шаралар кезең-кезеңімен және ескерту арқылы қолданылатын болады. Бұл тәсіл бизнеске тұрақтылықты сақтауға, тез әрекет етуге, үлкен шығындарға жол бермеуге көмектеседі. Жалпы алғанда, бұл – әкімшілік қысымды азайтып, қаржылық сенімділікті арттыратын маңызды қадам.

– Сіз жаңа Салық кодексінің алғашқы айлары немесе бір жылы ішінде қандай нәтиже күтесіз?

– Қазіргі кезде нақты өзгерістер туралы айту қиындау, әсіресе бастапқы айларда. Меніңше, реформалардың нақты нәтижесі бірнеше жылдан кейін байқалады.

Сонымен қатар, кодекстің кейбір баптарына қатысты алдағы уақытта қосымша түзетулер ұсынылуы әбден мүмкін.

Жаңа Салық кодексі – салық саясаты мен әкімшілендіруді жаңғыртуға бағытталған кешенді құжат. Десе де, оның бизнеске оң не теріс әсері уақыт өте келе, нақты іске асыру барысы мен әдіснамасына байланысты айқындалатын болады.