Квазимемлекеттік сектор субъектілеріне жарғылық капиталды қалыптастыруға немесе ұлғайтуға бөлінген, бірақ қаржы жылдың соңында пайдаланылмай қалған бюджет қаражатын қайтару тетігі айқындалды. Жоғары аудиторлық палатаның хабарлауынша, Мемлекет басшысы биыл 15 наурызда қол қойған жаңа Бюджет кодексінде тиісті норма бекітілді.

«Бұл қадам мемлекет қаража­тын пайдалану тиімділігін арттыруға мүм­кіндік береді. Ұлттық компа­ния­лар­дың шоттарында «қажетсіз бос жату­дың» орнына қаржы бюджет­ке қайтарылады. Нәтижесінде, қаражат анағұрлым маңызды және шұғыл мін­деттерге, мысалы, ұзақмерзімді инвес­тициялық жобаларды іске асыруға бағытталуы мүмкін. Мұндай тәсіл бюд­жет қаражатын мақсатсыз немесе тиімсіз пайдалану тәуекелін азай­туға, ашықтық пен есептілікті кү­шей­туге мүмкіндік береді. Квази­мем­лекеттік сектор ұйымдары бөлін­ген ресурс­тарды жоспарлау мен жұм­сауға жауаптылықпен қарайтын бола­ды, себебі пайдаланылмаған қал­дық енді жыл соңында міндетті түрде қай­тарылуға тиіс», делінген палата мәлімдемесінде.

Экономист Руслан Сұлтановтың айтуынша, бұрын ұлттық компания­лар «үлгермей қалдық», «жоба әлі бас­талмады», «бағыт өзгеріп кетті» деп сан түрлі сылтауды алға тартып, ақша­ны қайтармай келсе, енді ондай түлкі бұлаңға салуға жол берілмейді.

«Бюджет әлдеқайда «тірі» құралға айналатын болды. Ресурстар әрі-сәрі күй кешпей, қажет жерге бағыт­та­лады. Мәселен, инфрақұрылымға, білімге, денсаулық сақтауға немесе шок жағдайындағы экономиканы қол­дауға. Квазимемлекеттік сек­тордың жауапкершілігі де артады. «Болашақта өсуді көздеп» немесе «сақтық үшін» жоспарлау енді болмайды: Жұм­самадыңыз ба, ендеше қазынаға қай­тарыңыз. Бұл жалған сметаларды азайтып, шынайы бюджет жұмысына ынталандырады», дейді сарапшы.

Бірақ ескермей кетуге болатын тағы бір жайт бар. Ол – уақытша бос тұрған бюджет қаражатын орналастырудан түскен сыйақының (пайыздық табыс) енді ұлттық компанияларға емес, мемлекетке өтетіні.

«Жаңа Бюджет кодексінің 113-бабына сәйкес ұлттық пошта операторы, екінші деңгейлі банктер немесе өзге құралдардағы уақытша бос бюджет қаражатын депозитке орналас­тыру және инвестициялау арқылы алынған барлық кірістер енді ұлттық компаниялардың табысы болып саналмайды және дивиденд ретінде есептелмейді. Олар республика­лық бюджет кірісіне аударылады. Бұрын мұндай қаражат көбіне сол компаниялардың өзінде қалып, бюджет қаражатының қалдығы мен депозиттерден түскен сыйақы есебінен «пассивті» табыс әкелетін. Енді мұндай мүмкіндік алынып тасталды. Мемлекет іс жүзінде дивидендтік саясатты айналып өтіп, қаржылық айла-әрекет жасауға мүмкіндік беретін «жолды» жауып отыр. Квазимемсектор үшін қатаң бюджет ережесі жұмыс істейді. Мемлекет қаржысы бостан-босқа олардың шотында жата бермей, не нақты бағыт негізінде жұмсалады, не кері қайтарылып алынады», дейді Р.Сұлтанов.