Жақында Орал қаласының тұрғыны Нұрлан Рахымжанов металл қалдығын тапсыратын жерден темір домбыра көргенін айтып, әлеуметтік желіге жазба жариялаған болатын.

Тот баспайтын қаңыл­тырдан жасалған, сары түсті қазақы оюлар­мен қапталған домбыра кәдімгі қазақтың ұлттық аспабынан ай­ны­майды екен. «Домбыраны түрлі ағаштан жасағанды білеміз ғой. Темірден жасалған домбыраны алғаш көруім. Бұл домбыраны жасауға қаншама еңбек кетті десеңізші... Темір қалды­ғын қабылдайтын жерден көріп қалып, ала алмай кеттім. Сататын қожайыны болмай қалды. Бірақ «домбыраның орны ол жер емес еді ғой» деп іштей қынжылдым» деп жазыпты Нұрлан.

– Нұрланның жазбасын көріп қалып, бірден оқиға орны­на асықтым. Өзім музей қыз­мет­кері болғандықтан, ерекше жәді­гердің бағасын білем ғой. Металл қабылдаушылар бұл дом­быраға жұрттың назары ауа бастағанына алаңдады ма, әуелі «қожайыны жоқ» деген сылтаумен сатудан бас тартты. Ортаға тәртіп сақшыларын араластырып, ерекше аспапты ақыры сатып алдым. Құжатын толты­рып, Орал қаласындағы домбыра музейіне тапсырғалы отырмын, – дейді Батыс Қазақстан облыстық тарихи-өлкетану музейінің қор сақтаушысы Мұхтар Өтес.

Әрине, металл қабылдай­тын жердегі жігіттерге ешкімнің өкпесі жоқ. «Бұл қазақтың киелі аспабы ғой» деп жоғары іліп қойған екен, соған риза болдым!» деп Мұхтардың өзі айтып отыр. Тек өкініштісі – бұл домбыраны кім жасаған, иесі кім, тарихы қандай? – әзірге осы сауалдардың жауабы табылмай тұр.

Ерекше домбыраны біз де қолымызға ұстап көрдік. Металдан жасалғанына қара­мастан жеп-жеңіл, әдеттегі ас­пап­тан ауырлығы шамалы. Өл­шем­дері де дәл сондай. Қос ішегі сақталмағанымен, пернесі тағу­лы, кезінде қолданылғаны көрініп тұр. Домбыра өте шебер жасалған, өнер туындысы десе болғандай.

Бұйырса бұл жәдігер Орал қаласында былтыр ашылған Домбыра музейіндегі тарихи дом­быралар коллекциясына қосылатын болды.

Батыс Қазақстан облысы