Сіз балаңызға Ұлттық қордан жылына мың доллар түсіп тұрғанын қалар ма едіңіз? Егер қазір жұлмаламасақ, ертең Ұлттық қор мұндай ақшаны оңай төлеп отыратын болады.

Үкімет 2026-2028 жылдардағы республикалық бюджеттің негізгі параметрлерін ұсынды. Дәл осы құжатты саралай отырып, келесі жылдан бастап еліміз мүлде жаңа экономикалық парадигмаға ауысады дейді қаржы сарапшысы Айбар Олжаев. Caravan.kz медиа порталы маманның пікіріне шолу жасайды.

Министр баяндамасына сүйенсек, екі жылда ел бюджеті – Ұлттық қордан мүлдем қаражат алмай, мұнайға деген тәуелділіктен арылады.

«Кірістер мен шығыстардың осындай көлемдері кезінде бюджет нысаналы трансферт түрінде Ұлттық қордан қосымша қаражат тартудың қажеттілігінсіз өзін-өзі қамтамасыз етеді. Ұлттық қордың таза валюталық активтері 2026 жылы 60,8 млрд доллардан 2028 жылы 68,6 млрд долларға дейін өседі деп болжануда», – деді Ұлттық экономика министрі.

Министрдің болжамын Айбар Олжаев та растап отыр.

«Біз органикалық кірістерді 3,5 триллион теңгеге көбейтіп, соның есебінен келесі жылы Ұлттық қордан алынатын ақшаны екі есеге азайта аламыз», — деді сарапшы.

Бұл Ұлттық қордың келесі жылы шамамен 6 миллиард долларды үнемдеп қалуына себепші болады. Сонда Қордың таза валюталық активтерін 60,8 миллиард доллардан кем түсірмеуге жол ашылады.

Биылғы бюджет пен келесі жылдың бюджетінің айырмашылығына тоқталайық. Неге 2026 жылғы бюджеттің «балансы сәтті» деп бағаланған?

2025 жылы: салықтан 15,2 трлн теңге келіп, басқа түсімдер 445 млрд теңге беріп, бюджеттің кіріс бөлігі 15,6 трлн теңгені құрауы тиіс. Ұлттық қордан 5,7 трлн теңге трансферт алынады. Биылғы республикалық бюджет шығындары 25,2 трлн теңгені құрайды.

Ал келесі жылы бюджеттің кіріс бөлігі 19,2 трлн теңге болады деп бекітілді. Салық түсімдері көбейетіндіктен Ұлттық қордан 2,7 трлн теңге ғана алынбақ. Шығындар 27,7 трлн теңгені құрайды.

«Біз Ұлттық қордың трансфертін 3 триллион теңгеге азайтамыз. Ал бюджет дефицитін ІЖӨ-ге шаққанда 2,7 пайыздан 2,5 пайызға түсіре бастаймыз. Осы мүмкіндікті бізге жаңа Салық Кодексі беруі тиіс», — дейді Айбар Олжаев.

2026 жылдан бастап Қазақстанның экономикалық рейтингтері күрт көтеріледі. Себебі, біз бюджет кризисінің барлық тәуекелдерін жоямыз дейді маман. Халықаралық резервтеріміз өскен сайын, біздің сыртқы шоктарға төтеп беру қауқарымыз кәдімгідей жақсаруда.

«Менің ойымша «РесБюджет 2026-2028» өте сәтті шыққан құжат. Мұндағы мәселе келесі жылы кәсіпкерлер мен халықтың көлеңкелі экономикаға кетіп қалмауына, салық дисциплинасының артуына келіп тіреледі. Егер бәрі біз ойлағандай болса, соңғы екі жылда әбден шаршаған Ұлттық қордың тынығуына мүмкіндік бере аламыз», — деді сарапшы.