Жаз да таяп қалды. Бұл тұрақты жұмыс істейтін адамдардың көптен күткен еңбек демалысына шығатын кезеңі. Бірақ оның мерзімі әр елдің заңына сәйкес әртүрлі. Мысалы, күншығыстағы Жапония үкіметі жылына 10 күннен артық демалыс бермейді. Құрлықтың арғы жағындағы Америкада да солай. Жергілікті халық демалысқа асығып, аптығып жетеді . Ал кей елде тұрғындар, керісінше, аз жұмыс істеп, көп демалады.
Иә, қай-қайсымыз да жаз шықса, саяхаттап, демалысқа аттанамыз деп қуанамыз. Біздің елде солай. Бірақ кей елдерде демалыс дейтін ұғым жай сөз жүзінде ғана.
Жапондар жыл бойы демалмай жұмыс істейді
Жапонияда тұрақты жұмысы бар адамдар еңбек демалысына шығуға асықпайды. Мұның себебін сарапшылар жұмыс күшінің тапшылығымен байланыстырады. Мұнан соң өзі азғантай күн ғана берілетін еңбек демалысын төтенше жағдай туындаған жағдайда пайдалануға ысырып қояды. Күншығыс елінің қолданыстағы заңына сәйкес жарты жыл үздіксіз жұмыс істеген жапон қызметкері жылына 10 күнге ғана демалысқа шығуға құқылы. Оның мерзімі еңбек өтіліне қарай өсе береді. Мысалы, 1,5 жыл жұмыс істеген маманға тағы қосымша 1 күн қосылады. Яғни 1,5 жылда 11 күн демалса, 6 жылдан кейін демалыс ұзақтығы 20 күнге жетеді. Егер жұмысшы жыл ішінде заңды еңбек демалысын алмаса, ол екі жылдан кейін күйіп кетеді.
«Жапонияда әлем бойынша еңбек демалысының күндері аз болғанымен, жұмыспен қамтылған халықтың жартысына жуығы үзіліссіз жұмыс істеп жүргенін сезінбейді. Өйткені қызметкерлердің 30%-і заңды демалысын әр ай сайын бөліп-бөліп алады. Кейінгі дерек осыны айғақтап отыр» — Expedia жүргізген халықаралық зерттеу
Оңтүстік Кореяда демалыс еңбек өтіліне байланысты есептеледі
Оңтүстік Кореяда еңбек демалысын ұйымдастыру заңдылығы Жапония жүйесіне ұқсас. Қызметкердің еңбек өтілі неғұрлым артқан сайын соғұрлым демалыс мерзімі ұзара береді. Мысалы, қызметкердің еңбек өтілі бір жылдан кем болса, жұмыс істеген әр толық ай үшін 1 күндік төленетін демалыс ала алады. Ал бір жылдан асса, келесі жылы 15 күндік демалысқа шығуға құқылы. Бір осал тұсы, қызметкер тиісті үзілісті мерзімінде алмаса, ол күйіп кетеді.
Америкалықтардың тең жартысы еңбек демалысына шықпайды
АҚШ-та да қызметкерлер жыл бойы демалмай жұмыс істейді. Кейінгі зерттеу көрсетіп отырғандай, әрбір төртінші америкалық еңбек демалысына шықпайды. Өйткені бұл елде қызметкерді еңбек демалысына жіберіп әрі оған материалдық ақы төлейтін заң атымен жоқ. Ал жеке секторда жұмыс істейтін маман жылына 10 тәулік еңбек демалысына шыға алады. Демалыс күндерді қосып беру жұмыс берушінің еркінде. «Бірақ бұл қызметкердің жұмыстан жалығып, депрессиялық күйге түсуіне итермелейді», – дейді сарапшылар. Сол себепті кей заң шығарушы тұлғалар бұл ережені өзгертудің қамын жасап жүр.
«АҚШ-та заңды еңбек демалысының болмауы қызметкердің жұмыс пен жеке өмір арасындағы тепе-теңдікті сақтауына кедергі келтіреді. Біз жүргізген зерттеу көрсетіп отырғандай, америкалықтардың 50%-і еңбек демалысына шықпайды. Мұндай үзілістің жетіспеушілігі олардың стреске түсуіне, кей жағдайда психикалық ауытқушылыққа ұшырауына себеп болуы мүмкін» — Лотте Ван Рейсвейк, Resume.io контентінің жетекшісі.
Ирандықтар жылына 53 күн демалады
Ал аз жұмыс істеп, көп демалатын халық – ирандықтар. SEO агенттігі жүргізген зерттеу қорытыныдысына сәйкес Иран ең ұзақ еңбек демалысы тағайындалатын елдердің тізімін бастап тұр. Жергілікті еңбек кодексіне сәйкес ирандық қызметкерлер жылына 53 күн демалады. 26 күн заңды үзіліске шықса, қалған 27 күн мемлекеттік мереке есебінен демалады. Әрі үкімет бұл күндері көмекақы төлеуге міндетті. Мұнан соң Сан-Марино, Йемен халқы жылына бір мәрте ұзақ мерзімді демалысқа шығады. Ең ұзақ еңбек демалысы берілетін үздік 10 елдің тізімін Әзербайжан қорытындылайды. Бұл елде қызметкерлер жылына 42 күн үзіліс жасайды.
Бізде қалай? Еліміздің еңбек кодексіне сәйкес әрбір жұмыс істейтін қызметкер жылына ең ұзақ 24 күнтізбелік еңбек демалысына шығуға құқылы. Қауіпті жағдайларда жұмыс істейтіндер мен білім беру және медицина саласы қызметкерлеріне заңмен белгіленген қосымша демалыс күндері қарастырылған.
