Түркияда жастар отау құрып, бала сүюге асықпайды. Соның елде бала туу көрсеткіші төмендеп кеткен, деп хабарлайды 24kz.

Жергілікті статистика институты келтірген дерекке қарағанда, былтыр 937 мыңнан астам сәби өмірге келген. Бірақ бұл 2023 жылмен салыстырғанда 2,2 %-ке төмен. Бұған не себеп? Дағдарыстың алдын алу үшін үкімет қандай шаралар қабылдап жатыр?

Әсия Нұрлыбаева, тілші:

- Бұл – 30 жастағы Дамла Доору. 1 жыл бұрын тұрмысқа шыққан ол әзір бала сүюге асықпайды. Дамланы сөзге тартқанымызда бұған болашақ үшін алаңдаушылық пен материалдық жағдай себеп екенін айтты. Өзі құқық қорғау саласында, ал күйеуі жеке секторда жұмыс істейді. Екеулеп жүріп табатын табысы – біздіңше 700 мың теңге. Айтуынша, бұл жалдамалы пәтер ақысы мен күнделікті ішіп-жемінен артылмайды.

Дамла Доору Дүрүст, Анкара қаласының тұрғыны:

- Біз бала сүюді екі себепке байланысты кейінге шегердік. Алғашқысы – болашағымыз үшін алаңдаушылық. Кейінгісі – материалдық жағдай. Өмірге сәби әкелгеннен кейін оны үлде мен бүлдеге орамасақ та, ең жақсысын, ең сапалысын алып бергіміз келеді. Ал мұның бәрі қаражатқа келіп тіреледі. Сол себепті алдағы 3-4 жылда жүкітілікті жоспарлап отырғаным жоқ.

Бала сүюден бұрын, үйленуді кейінге ысырып қойғандар да көп.

Блиц 1:

- Тұрмысқа қажеттінің бәрі қымбаттады. Осы себепті мен әзірге балалы болуды ойламаймын. Оның орнына өзімді дамытып, аяққа тұру үшін жұмыс істегім келеді.

Блиц 2:

- Қазір мен 25 жастамын. 30-дан кейін тұрмысқа шығып, балалы болуды ойлаймын. Өйткені үйлену, үй болу, тіпті балалы болудың өзі қып-қызыл шығын.

Блиц 3:

- Жастардың үйленуге жағдайы келмейді. Әскери салада жұмыс істейтіндердің жалақысы тым аз. Өзгені асырамақ түгілі, өзіне де жетпейді.

Әсия Нұрлыбаева, тілші:

- Жас отбасылардың көбі бала сүюге асықпайды. Олардың дені алдымен жұмыс, содан соң тұрмыс деген қағиданы ұстанады. Мысалы, былтыр Түркиядағы жалпы бала туу көрсеткіші әр әйелге шаққанда 1,48-ге дейін төмендеген. Бұл халық санын сақтау үшін бекітілген межеден айтарлықтай аз.

Мұндай көрсеткіш елде сегізінші жыл қатарынан тіркеліп отыр. Түркия Статистика институтының мәліметіне қарағанда, 71 провинцияда туу деңгейі айтарлықтай төмендеген. Әсіресе, Бартын, Ескишехир, Зонгулдак, Анкара қалаларында көрсеткіш кеміді. Сарапшылар мұны елдің экономикалық жағдайы, жастарда жұмыс пен өмір теңгерімінің бұзылуымен байланыстырады.

Мустафа Кочак, экономика ғылымдарының докторы:

- Жастардың үйлену мен отбасы құруды кейінге шегеруіне батыстық өмір салтына деген қызығушылық пен әлеуметтік желіде таралған тұтынушылық көзқарас ықпал етіп отыр. Олар алдымен материалдық жағдайын түзеп, сән-салтанатта өмір сүргісі келеді. Бұған қоса, экономикалық қиындықтар да өз әсерін тигізуде. Мәселен, Түркияда үйлену тойын өткізу үшін кем дегенде 1 миллион лира қажет. Бұл тек жастарға емес, олардың ата-анасына да едәуір қаржылық салмақ түсіреді.

Демографиялық дағдарыстың алдын алу үшін үкімет биылғы жылды «Отбасы жылы» деп жариялады. Бастама аясында жас отбасыларға 150 мың лира, шамамен 2 млн теңге көлемінде қайтарымсыз несие беріледі. Мұнан бөлек, әлеуметтік көмекақы мен жеңілдіктер қарастырылған.

«Бұл шаралар елдің демографиялық тұрақтылығын сақтап, жастардың өмір сүру сапасын арттыруға мүмкіндік береді», — дейді сарапшылар.

Авторы: Әсия Нұрлыбаева